Ananas

Autor: Edyta Kuzara

Ananas jest rośliną należącą do rodziny bromeliowatych (Bromeliaceae). Uprawia się go w krajach o klimacie tropikalnym: Brazylii, Kostaryce, Hondurasie, Indiach, Tajlandii, na Filipinach oraz w Afryce (Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana, Afryka Południowa). Owoce ananasa często są zrywane jeszcze przed osiągnięciem pełnej dojrzałości i transportowane statkami do Europy. W rezultacie na nasz rynek trafiają sztuki mało aromatyczne i niedojrzałe – posiadające mniejsze walory odżywcze. Decydując się na zakup świeżego ananasa warto pokierować się zmysłem powonienia – charakterystyczny słodkawy zapach owocu świadczy o jego pełnej dojrzałości i przydatności do spożycia.

Ananasa można przechowywać w temperaturze pokojowej jeden lub dwa dni. Wprawdzie nie przyśpieszy to dojrzewania, ale wpłynie pozytywnie na teksturę i soczystość owocu. Jeżeli po upływie 2 dni ananas nie zostanie zjedzony należy go owinąć folią spożywczą i w takiej formie przechowywać max. 3-5 dni w lodówce. Przed spożyciem świeżego ananasa należy go pozbawić korony, podstawy oraz skórki. Ananas nie tylko świetnie komponuje się z innymi owocami, stanowiąc składnik sałatek owocowych (szczególnie z kiwi, papają i mango), ale również stanowi dobre uzupełnienie smaku kurczaka, krewetek, tuńczyka, łososia, sera żółtego i selera.

Wartość odżywcza oraz właściwości prozdrowotne

Smak ananasowi nadają kwasy cytrynowe i estry, a także bromelaina. Jedna porcja ananasa (100 g) dostarcza około 54 kcal oraz 0,4 g białka i 0,2 g tłuszczu. Ananas stanowi wartościowy składnik codziennego jadłospisu ze względu na stosunkowo wysoką zawartość składników mineralnych oraz witamin. Wapń obecny w ananasie (17 mg/100 g) pomoże wzmocnić kości oraz zęby i paznokcie, a także wpłynie korzystnie na pracę mięśni i przewodzenie impulsów nerwowych. Potas (220 mg/100 g) pozwoli zredukować prawdopodobieństwo wystąpienia skurczów mięśni. Witamina C (15 mg/100 g) ochroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, które przyczyniają się m.in. do powstawania zmian miażdżycowych w naczyniach, choroby wieńcowej serca, nowotworów jelit i reumatoidalnego zapalenia stawów. Spożywanie tego składnika poprawi funkcjonowania układu immunologicznego oraz stan skóry (poprzez stymulację syntezy kolagenu), a także zwiększy wykorzystanie żelaza z produktów mięsnych. Ananas jest źródłem pierwiastka śladowego – manganu, który jest istotnym kofaktorem (aktywatorem) różnych enzymów (m.in. dysmutazy nadtlenkowej), uczestniczących w wytwarzaniu energii oraz posiadających właściwości antyoksydacyjne. Podobne funkcje pełni obecna w tym owocu witamina B1 (0,09 mg/100 g). W ananasie występują także foliany oraz miedź – składnik aktywujący enzym odpowiedzialny za powstawanie czerwonych ciałek krwi. Ananas zwiera również niewielkie ilości witaminy A (7 µg/100 g) oraz beta-karotenu (42 µg/100 g), które wykazują zdolności przeciwutleniające (również przeciwnowotworowe), wpływają korzystnie na stan narządu wzroku i błon komórkowych.

Bromelaina ananasa

Bromelaina jest złożoną mieszaniną substancji (enzymów), która posiada zdolności do trawienia (proteolizy) białek. Jej spożywanie może korzystnie wpłynąć na funkcjonowanie organizmu m.in. ograniczając uczucie wzdęcia po posiłku oraz zapobiegając niestrawności. Składnik ten wspomaga rozkład białek do aminokwasów, wykorzystywanych do budowy nowych i odbudowy zniszczonych komórek. Obniża ryzyko powstawania zakrzepów krwi, które mogą doprowadzić do zawału serca oraz udarów, szczególnie u osób z nadciśnieniem tętniczym.

Bromelaina w medycynie jest wykorzystywana jako środek zmniejszający obrzęki, zasinienia oraz skracający czas gojenia się ran, a także przyśpieszający powrót do zdrowa po urazach i operacjach. Stosowany jest również wspomagająco przy zapaleniu zatok. Pozwala na ograniczenie kaszlu i kataru, jednocześnie redukując opuchliznę tkanek i zmiany zapalne. Ponadto związek ten wpływa korzystnie na katar sienny, jak również na stan jelit przy ich wrzodziejącym zapaleniu. Usuwa martwe tkanki, pełniąc funkcje oczyszczającą w przypadku oparzeń. Zapobiega gromadzeniu się płynu w płucach (obrzękowi płuc) oraz spowalnia proces krzepnięcia krwi. Działa wspomagająco przy spalaniu tkanki tłuszczowej oraz przyśpiesza i usprawnia proces trawienia. U osób z przewlekłym zapaleniem stawów - bromelaina zmniejsza ból i poprawia ich pracę. Składnik ten w postaci naturalnej występuje w ananasie (szczególnie świeżym). Jest również dostępny, jako preparat do miejscowego leczenia oparzeń, a także w formie tabletek lub kapsułek. Przed przyjęciem suplementów bromelainy należy skonsultować się z lekarzem. Okres ich podawania to max. 8-10 dni. Niepożądanymi objawami przy przedawkowaniu mogą być: zwiększone krwawienie miesięczne, biegunka, wymioty i nudności.

Uwaga!

Bromelaina może wchodzić w interakcje z antybiotykami (szczególnie tetracykliną oraz amoksycykliną), lekami przeciwzakrzepowymi i uspokajającymi. Świeży ananas spożyty jednocześnie z lekami może zwiększyć wchłanianie substancji czynnych i spotęgować ich działanie. Alergicy, dzieci, kobiety w ciąży (bromelaina zwiększa ryzyko poronienia), osoby cierpiące na nadciśnienie tętnicze, choroby nerek, choroby wątroby, zaburzenia miesiączkowania nie powinny przyjmować suplementów bromelainy.

Spożywanie świeżego ananasa zwykle nie powoduje żadnych negatywnych skutków zdrowotnych. Przy czym jego nadmierna ilość może wywołać nudności i wymioty, biegunkę, wysypkę, a rzadziej obrzęk oraz ból jamy ustnej i języka. Owoc ten może przyczynić się do wystąpienia reakcji alergicznej u osób uczulonych na takie produkty jak m.in.: pszenica, seler, marchew, koper włoski, a także pyłki. Alergia może się ujawnić w czasie kilku minut do kilku godzin zarówno po zjedzeniu, jak również po bezpośrednim kontaktu z ananasem. Objawy mogą obejmować zarówno: nudności, wymioty, wzdęcia, biegunkę oraz ból brzucha, jak również obrzęk ust, katar sienny, bolesność i obrzęk zatok oraz egzemę. Przepisy na potrawy z ananasem:

Sałatka z ananasem

słoik selera korzeniowego (pokrojonego w paseczki)
pół puszki kukurydzy konserwowej
2 jajka
10 dkg szynki drobiowej
1 mała cebula
4-5 plastrów ananasa (wg uznania)
2-3 łyżki jogurtu naturalnego

Cebulę obrać, drobno pokroić w kostkę. Pokroić ananasa i szynkę w kawałki. Ugotowane jajka pokroić w kostkę. Wszystkie rozdrobnione składniki połączyć z selerem odsączonym wcześniej z zalewy. Dodać kukurydzę i jogurt naturalny. Wszystko dobrze wymieszać, po czym zjeść ze smakiem :)

Kurczak z ananasem

1 filet z kurczaka
100 g jogurtu naturalnego
przyprawa: czosnek staropolski
4 plastry ananasa
4 plastry sera żółtego
jajko
płatki kukurydziane
sól do smaku (ewentualnie)

Filet z kurczaka przez kilka godzin „marynować” w jogurcie z dodatkiem czosnku staropolskiego (ilość przyprawy dodana do jogurtu wg uznania). Następnie pokroić go na 4 części, które należy rozbić na cienkie płaty. Na jednym płacie ułożyć plaster ananasa, przykryć go plastrem sera żółtego, a następnie płatem fileta. W ten sposób powstaną 2 kotleciki, które następnie moczymy w rozbełtanym jajku (z dodatkiem soli) i obtaczamy w pokruszonych płatkach kukurydzianych. Formę wyłożyć folią i posmarować tłuszczem. Piec filety około 30 min w temp 200° C.

SMACZNEGO !
mgr inż. Edyta Kuzara
Dietetyk

Przeczytaj także: Sposób na rybkę