Najzdrowsze warzywa
Autor: Beata Smulska
Warzywa surowe, czy też gotowane powinno się jeść codziennie. Ale nie zawsze pamiętamy jakie wartości odżywcze są w nich zawarte. Czasem wydaje nam się, że mają po prostu różne smaki i kolory, nadają się na zupę, sałatkę czy surówkę do obiadu. A tak naprawdę są bogactwem witamin i składników mineralnych. Zawierają też łatwo przyswajalne cukry, kwasy organiczne, dużo błonnika i trochę białka. Odgrywają przy tym korzystną rolę w przewodzie pokarmowym, poprawiając pracę jelit. Wiele z nich wpływa też dodatnio na różne przypadłości. Dlatego warto zapoznać się z charakterystyką wybranych warzyw, które są zalecane w racjonalnym żywieniu rodziny.
Marchew - należy do warzyw lekkostrawnych. Zawiera dużo karotenu i błonnika, a także witaminy B1, B2,B6,PP, potas, sód, wapń oraz żelazo. Zapobiega chorobom nowotworowym przewodu pokarmowego, ma zastosowanie w leczeniu chorób skory i oczu, anemii, reumatyzmie, cukrzycy, przeciw pasożytom przewodu pokarmowego i niedokrwistości. Gotowana leczy biegunki.
Kapusta biała – zawiera dość dużo białka, i witaminy C, a także witaminę A, witaminy z grupy B, B1, B2, B6 oraz składniki mineralne - sód, potas, wapń, fosfor, żelazo, magnez. Najbardziej wartościowa jest kapusta spożywana na surowo, gdyż przy gotowaniu traci dużo witamin, a głównie witaminy C. W okresie zimowym warto spożywać kapustę kwaszoną ze względu na zawartość witaminy C, a gdy jest dobrze ukiszona to zachowuję ją w 80-90%. Kapusta jest wykorzystywana w fitoterapii, w leczeniu stanów zapalnych i nieżytów przewodu pokarmowego, chorobach dróg oddechowych i kamicy nerkowej. Ma właściwości bakteriobójcze, a liście stosuje się w formie okładów przy nerwobólach i oparzeniach. Dzięki olejkom gorczycznym, w których występuje siarka, wpływa korzystnie na apetyt.
Cebula - znane jest przeciwbakteryjne działanie lotnych i nielotnych związków siarkowych zawartych w cebuli. Olejek cebulowy hamuje rozwój paciorkowców i gronkowców oraz różnych bakterii, w tym salmonelli. Preparaty cebulowe są stosowane do usuwania blizn. Ma również działanie przeciwastmatyczne. Przyczynia się też do spadku cukru we krwi, obniża ciśnienie i leczy przeziębienia. Ma też działanie moczopędne.
Czosnek - zawiera białko, tłuszcze, olejki eteryczne, substancje zawierające siarkę, wit.C, B1, B2, B3, PP, sole mineralne – m.in. potas, sód i wapń. Działa silnie bakteriobójczo i grzybobójczo, przeciwmiażdżycowo oraz ogólnie wzmacniająco. Czosnkiem leczono kaszel, choroby jelit, stany wyczerpania organizmu, a wyciśniętym sokiem smarowano źle gojące się rany, wrzody i stany zapalne skóry. Dzisiaj również zaleca się spożywanie 2-3 ząbki czosnku codziennie osobom cierpiącym na nadciśnienie i miażdżycę tętnic, ponieważ rozszerza on naczynia krwionośne. Wpływa również dodatnio na dodatnio na pracę serca i mózgu, a także pomaga przy takich schorzeniach jak angina, grypa, katar.
Kukurydza - duża zawartość błonnika zapobiega zaparciom i działa przeciwmiażdżycowo. Nie zawiera glutenu i jest stosowana w diecie bezglutenowej. Olej otrzymywany z ziaren kukurydzy obniża zawartość cholesterolu we krwi i zmniejsza kruchość naczyń włosowatych. Można ją spożywać w postaci gotowanych kolb i płatków śniadaniowych. Znamiona kukurydzy, popularnie zwane ,,wąsami”, służą do wyrobu leków działających m.in. moczopędnie przeciwzapalnie, pobudzająco na wydzielanie żółci.
Pietruszka – warto jeść pietruszkę. Działanie lecznicze ma natka, korzeń i nasiona, dzięki zawartym w nich składnikom. W korzeniu są to olejki eteryczne, flawonoidy, kumaryny i śluzy, a także sole mineralne w natce – witaminy A, B, C, PP i K oraz sole mineralne: wapń, potas, fosfor, mangan. Korzenie są środkiem moczopędnym i rozkurczowym, zmniejszają napięcie mięśni gładkich drób moczowych i jelit, pobudzają apetyt. Nasiona wchodzą w skład niektórych leków.
Dynia – ostatnio stały się modne zupy-kremy z dyni, i dobrze. Dynia jest bowiem cenną rośliną leczniczą. Miąższ zawiera cukier, sole mineralne oraz witaminy. Świeże nasiona skutecznie niszczą robaki pasożytnicze w przewodzie pokarmowym człowieka, a świeża dynia jest środkiem na zaparcia. Gotowana natomiast przeciwdziała twardnieniu tętnic. Podaje się ją przy dolegliwościach nerek, wątroby, pęcherza moczowego, przy zaburzeniach przemiany materii i schorzeniach krążeniowych.
Papryka – jest skarbnicą dużej ilości ważnych i niezbędnych dla naszego zdrowia składników – jak cukry, białko, pektyny, olejki eteryczne, kwasy organiczne oraz cały zestaw witamin: C, B1, B2, E, PP, K oraz prowitaminę A oraz sole mineralne – potas, fosfor, sód, wapń, magnez, siarkę, żelazo. Nasiona papryki mają dużą zawartość tłuszczów oraz zawierają specjalną substancję bakteriobójczą – kapsycydynę, która wchodzi w skład różnych wyciągów, maści i plastrów.
Nie zapominajmy też o innych warzywach – pomidorach, fasoli, groszku, porach czy ogórkach. Wszystkie warzywa mają ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Jedzmy też wszystkie warzywa, świeże i gotowane, w postaci zup, sałatek, surówek, jako dodatek do kanapek. Korzystajmy z lata i jesieni, kiedy tych warzyw, polskich, sezonowych, jest najwięcej, kiedy są one świeże, łatwo dostępne i dość tanie. I bądźmy zdrowi!
mgr inż. Beata Smulska
Dietetyk
Przeczytaj także: Czy dzieci potrzebują suplementacji diety?
