Prawidłowe odżywianie umożliwia rozwój mózgu i jego funkcjonowanie – cz.I
Autor: Sabina Grygierek
W świadomości ludzkiej istnieje słuszne z naukowego punktu widzenia przekonanie, że poprzez odżywianie organizmu w istotny sposób oddziałujemy na funkcjonowanie mózgu. Zarówno pokarm jak i inne spożyte substancje wpływają na nasze nastroje, zachowanie, emocje, sposób myślenia. Mózg bardzo szybko reaguje na właściwą dietę i prawidłowe odżywianie się.
Na przestrzeni ostatnich lat, ze zwiększoną uwagą prowadzi się badania nad rolą jaką odgrywa racjonalne żywienie organizmu człowieka w rozwoju i funkcjonowaniu mózgu. Zwrócono uwagę na procesy kształtowania się i rozwoju mózgu od wieku niemowlęcego do czasu jego funkcjonowania w późniejszych okresach życia. Stwierdzono, że dostarczanie odpowiednich ilości i wysokiej jakości składników odżywczych w sposób istotny kształtuje poziom intelektualny człowieka. Wykazano, że dzieci które od okresu wczesnego rozwoju nieotrzymywany niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu składników odżywczych takich jak: białka, tłuszcze, związki mineralne czy witaminy, np. kwas foliowy, wykazywały niższy współczynnik inteligencji IQ do czasu kiedy osiągały wiek szkolny. Wykazano, że u podstaw możliwości prawidłowego funkcjonowania mózgu, w pełni wykorzystującego jego optymalne możliwości, głównie leży racjonalne odżywianie.
Fizjologia i funkcjonowanie mózgu
Mózg będący centralnym organem istot wyższych, mimo że stanowi zaledwie ok. 1400 gram czyli 2% masy ciała, jest uważany za najbardziej energochłonny. Pochłania 20% dostarczonych organizmowi składników energetycznych oraz 20% wdychanego tlenu. Dlatego też w zależności od tego jak się rzeczywiście odżywiamy, tak też myślimy, i w takim stopniu jesteśmy sprawni intelektualnie.
Pod względem anatomicznym mózg kształtem i budową zewnętrzną przypomina owoc orzecha włoskiego. Wykazuje miękką strukturę, ponieważ składa się głównie z frakcji tłuszczu i wody. Około 60% suchej masy mózgu stanowi sam tłuszcz, wchodzący w skład membran tłuszczowych. Większość tłuszczu mózgowego to wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Wspomagają one utrzymanie elastyczności i dynamicznej podatności neuronów zdolnych do transmitowania i otrzymywania informacji komórek mózgowych np. produkcji energii czy gromadzenia wody.
Wielostronne badania wykazały, że mózg może zmieniać się pod wpływem chronicznych bólów głowy, a zwłaszcza po tzw. „traumie”. Może jednak powrócić do prawidłowego funkcjonowania w wyniku właściwego żywienia. Takie zmiany świadczą o ogromnej elastyczności mózgu.
Odżywianie mózgu
Odżywianie całego organizmu reguluje procesami wytwarzania w mózgu neurotransmiterów. Brak koniecznych ilości energii, białka czy związków mineralnych oraz witamin, może spowodować niewykształcenie odpowiednio zbilansowanych ilościowo neurotransmiterów, co w efekcie prowadzi do dysfunkcji neurotransmisyjnych przejawiających się obniżonymi nastrojami, cierpieniem na depresję i innymi zaburzeniami w przekazywaniu informacji, a tym samym funkcjonowaniu całego ciała.
Dostarczając organizmowi, w tym także do mózgu, odpowiednie ilości niezbędnych aminokwasów i innych substancji odżywczych, składników mineralnych czy witamin przyczyniamy się do wytwarzania neuroprzekaźników w mózgu. Właściwie dobrane pokarmy zawierające powyższe składniki odżywcze mogą w sposób optymalny zwiększyć energię, umysłowa kreatywność i poprawić samopoczucie organizmu. Całkowita energia niezbędna do funkcjonowania struktur mózgu jest generowana z pożywienia, reguluje też procesem wzrostu i przemian komórek mózgowych.
Dlatego neurony potrzebują „dobrego” tłuszczu, kompleksu mikroelementów, witamin oraz innych ważnych składników odżywczych. Warto zaznaczyć, że neurony są bardzo wrażliwe i podatne na czynniki toksyczne. Toksyny, które mogą zostać wprowadzone do organizmu z pokarmem, bądź też powstają w organizmie jako produkty uboczne przemian, są przyczyna uszkodzeń komórek mózgowych, a w efekcie mogą powodować zaburzenia ich zachowań i wiele schorzeń.
Wewnętrzne środowisko mózgu jest integralnym elementem procesu uczenia się, zapamiętywania, równie ważnym jak samo jego odżywianie. Przy niedoborze właściwych składników odżywczych czy odpowiednich ilości płynów można stwierdzić np. brak zdolności zapamiętywania i uczenia się. Odżywiane mózgu jest ściśle związane ze stanem ludzkiej pamięci.
Dlatego też, jakość i ilość spożywanej żywności nie jest obojętna zarówno dla naszego organizmu jak i centralnego układu nerwowego, a więc mózgu. Spożywany pokarm może wspomagać sprawność mózgu lub ja pogarszać, a czasem wręcz niszczyć.
Racjonalnie i właściwie odżywiony mózg odznacza się zdrowotnością i wykazuje duże zdolności kreatywne. Zwiększenie jego funkcjonowania w tym zakresie jest możliwe dzięki stosowaniu prozdrowotnej żywności, właściwej diety oraz dostarczaniu centralnemu systemowi nerwowemu wymaganej ilości naturalnych ekologicznych płynów-wody, obok określonych składników pokarmowych będących źródłem energii. Mózg między innymi z powodu wysokiej zawartości tłuszczu jest w sposób szczególny narażony na uszkodzenia i wymaga wysokiego poziomu antyoksydantów.
mgr inż. Sabina Grygierek
Dietetyk
Przeczytaj także: Fluor w profilaktyce próchnicy
