Marchewkowe pole rośnie wokół mnie
Autor: Urszula Bieniek
Życiorys
Marchew jest warzywem z rodziny selerowatych. Jadamy jego część spichrzową (magazynującą substancje pokarmowe), czyli korzeń. Kojarzymy go wyłącznie z kolorem pomarańczowym, ale w zależności od odmiany może być to barwa od jasnożółtej do wręcz purpurowej, a w przeszłości marchew bywała nawet biała i fioletowa. Najczęściej spotykana jest w Europie, Azji oraz północnej Afryce, ma nieduże wymagania cieplne i glebowe, a znana już była w Starożytności.
Co warto wiedzieć?
• Co zawiera marchew? Przede wszystkim dużo beta-karotenu, czyli prowitaminy A. Jest to witamina konieczna dla dobrego widzenia, zwłaszcza nocnego. Jeśli po wejściu do ciemnego pomieszczenia potrzebujesz więcej niż kilku sekund aby się przyzwyczaić do ciemności, może to świadczyć o jej brakach. Zapobiega też powstawaniu wielu nowotworów (działanie antyoksydacyjne) oraz pozytywnie wpływa na odporność. Marchew to również skarbnica innych witamin i minerałów, o których rzadziej się mówi, całość – daje źródło zdrowia i urody, zwłaszcza skóry. Sto gram marchwi to niecałe 30 kcal, śladowe ilości tłuszczu oraz sporo błonnika.
• Przez pierwsze miesiące swojego życia niemowlę zna tylko słodkawy smak mleka swojej mamy lub też mleka modyfikowanego. Można więc powiedzieć, że w pewnym stopniu determinuje on początkowe upodobania malucha. Dlatego też i pierwsze pokarmy uzupełniające muszą być delikatne w smaku i lekko słodkie. Do tego koniecznie nie uczulające i lekko strawne. Taka jest pierwsza zupka – przecier jarzynowy, który wprowadzamy już nawet w 5 miesiącu, a jednym z głównym jej składników jest właśnie marchew. Surową marchew podawaj dziecku już po 12 miesiącu życia, na początku koniecznie drobno startą. W takiej postaci jest najbardziej wartościowa. Podając dzieciom marchew warto się zastanowić skąd pochodzi, ponieważ dosyć łatwo gromadzi toksyny ze środowiska.
• Gotowana marchew ma również właściwości lekko zapierające, działa łagodząco na błonę śluzową żołądka, a dzięki pektynom pomaga w usuwaniu szkodliwych produktów przemiany materii. Stąd właśnie zastosowanie znanej zupy „marchwianki”, podawanej dzieciom podczas kłopotów z brzuszkiem. Taka zupka dodatkowo będzie uzupełniać braki wody i soli mineralnych, gdy pojawia się biegunka. Jak przygotować marchwiankę? Umyj dokładnie ćwierć kilograma marchwi, obierz ze skórki i pokrój na plasterki. Zalej połowa litra wody i ugotuj (pod przykryciem) aż do miękkości. Gdy zawartość garnka wystygnie, zmiksuj całość i dolej wody aż do połowy litra, dodać szczyptę soli (nie dla smaku, ale by dostarczyć elektrolitów, więc dodaj jej bez obaw) i zagotuj ponownie. Marchwiankę podawaj butelką, przy czym smoczek musi mieć szerszy otwór. Można przechowywać ją w lodówce, ale nie dłużej niż dobę. Taki sposób radzenia sobie z kłopotami z brzuszkiem sprawdzi się u dzieci już w drugim półroczu życia, ale jedynie przy sporadycznym rozluźnieniu stolców – wiadomo, że przy dłużej trwających kłopotach należy udać się do lekarza.
• Często skóra naszego malucha przybiera odcień pomarańczowy, ponieważ to w niej gromadzi się nadmiar beta-karotenu. Takie przedawkowanie nie jest to groźne, ale bywa że powoduje zmniejszenie apetytu. W takiej sytuacji zastanów się, jakie podajesz dziecku ilości marchwi, zwłaszcza w postaci soków. Dopóki skóra ‘nie dojdzie’ do siebie, ogranicz ten produkt w diecie. Uważaj na nadmiar marchwi również w przypadku podawania dziecku tranu, gdyż zawiera on duże ilości witaminy A.
Pomysł na…
…obiad
Egzotyczna zupa krem
Przygotuj 4 duże marchewki, 3 ziemniaki, 1 cebulę, bulion warzywny (3 – 4 szklanki), połowę szklanki śmietany do zupy (9% lub 12%), 2 łyżki soku z cytryny lub pomarańczy, mała łyżeczka imbiru oraz mała łyżeczka curry (w zależności od wieku i upodobań dziecka trochę mniej lub więcej), olej do smażenia.
Po umyciu i obraniu marchwi oraz ziemniaków należy je zetrzeć na tarce o grubych oczkach. Drobno pokrojoną cebulę zeszklij na oleju a następnie wrzuć starte warzywa (potrzebny spory rondel, będzie ich sporo). Po krótkim podsmażeniu zalewamy bulionem i gotujemy do 25 minut. Po ugotowaniu warzyw całość miksujemy na gładki krem, dodajemy przyprawy oraz śmietanę i sok, wpierw w mniejszych ilościach niż w przepisie, aby móc spróbować i sprawdzić czy ostry smak przypraw równoważy się śmietaną. Do zupy idealnie pasują grzanki lub groszek ptysiowy, można dodać parę płatków migdałów.
Co otrzymuje dziecko? Zupę o nietypowym, egzotycznym smaku i pięknym żółtym kolorze, super rozgrzewającą w jesienne dni.
…deser
Ciasto drożdżowe marchewkowe
Zaopatrz się w 3 marchewki, 1,5 szklanki mąki, 1 jajko, 25 g drożdży, 3 łyżeczki miodu, 3 łyżeczki oleju, pół szklanki wody oraz szczyptę cynamonu. Wpierw zrób zaczyn – połącz ciepłą wodę z drożdżami, łyżką mąki, jajkiem oraz łyżeczką miodu. Pozostaw go w cieple, przykryty ściereczką aż urośnie. Następnie dodajesz do zaczynu resztę miodu i mąki, marchew oraz przyprawy, dokładnie wyrób ciasto Pod koniec dodaj olej. Ciasto włożyć do wysmarowanej tłuszczem i wysypanej mąką formy. Podwoi swoją objętość więc użyj sporej formy. Ciasto wstawiamy do nagrzanego piekarnika i pieczemy wpierw 15 min w 220°C, a potem kolejne 30-35 min, po zmniejszeniu temperatury do 170°C.
…kolację
Placki z cukinii i marchwi
Potrzebujesz: trzech marchewek, średnią cukinię, 1 jajko, mąkę do nadania konsystencji (2 -3 łyżki), sól i pieprz do smaku, gałkę muszkatołową oraz odrobinę oleju do smażenia. Po umyciu i obraniu warzyw należy zetrzeć je na drobnej tarce. Wymieszaj z jajkiem i mąką, tak by miały gęstą konsystencję, idealną na placki. Smażyć szybko na rozgrzanym oleju, lepiej robić małe, płaskie placki. Można podawać z sosem, np. śmietankowo – szczypiorkowym.
Co serwujesz? Coś innego niż standardowe placki ziemniaczane. To również sposób na przeszmuglowanie rzadko jadanej cukinii.
mgr Urszula Bieniek
Dietetyk
Przeczytaj także: Pomidor, ach pomidor
