Żywienie dzieci w wieku przedszkolnym cz. I
Autor: Natalia Gregorowicz
Wiek przedszkolny charakteryzuje się aktywnym rozwojem fizycznym i umysłowym. Racjonalne żywienie w tym okresie jest bardzo istotne. Gwarantuje prawidłowy rozwój organizmu, zachowanie zdrowia oraz sprawność fizyczną. W tym czasie kształtują się i utrwalają nawyki żywieniowe.
Dziecko w wieku 4-6 lat może spożywać praktycznie takie same posiłki jakie jedzą dorośli, prócz ciężkostrawnych i tłustych potraw oraz nieodpowiednich dla dzieci produktów.
Bardzo ważne jest, aby zapewnić dziecku odpowiednią liczbę i regularność posiłków. Optymalnie dziecko powinno spożywać 4 lub 5 posiłków dziennie. Pomiędzy posiłkami należy zachować 3-4 godzinne odstępy, aby organizm miał dostatecznie dużo czasu na strawienie pokarmów.
Jadłospis powinien być urozmaicony i zawierać produkty ze wszystkich grup żywieniowych. To zapewni dziecku odpowiednie spożycie składników pokarmowych.
W diecie przedszkolaka, szczególną uwagę należy zwrócić na dostarczanie odpowiedniej ilości składników „budulcowych” czyli pełnowartościowego białka oraz wapnia, a także żelaza i witamin.
Jakie są grupy produktów według Piramidy Zdrowego Żywienia?
1. Produkty zbożowe jest to podstawa diety. Są źródłem energii w diecie dziecka. Zalecane są produkty zbożowe z pełnego przemiału tj:
o pieczywo pełnoziarniste np. żytnie, graham, orkiszowe, pumpernikiel, ale też mieszane;
o płatki i otręby: owsiane, żytnie, jęczmienne, pszenne, gryczane;
o kasze, najlepiej gruboziarniste: gryczana, jęczmienna (pęczak);
o makaron razowy;
o ryż brązowy.
Dostarczają one węglowodanów złożonych, witaminy E oraz witamin z grupy B (szczególnie B1, która m.in. wspomaga procesy koncentracji, uwagi i myślenia) oraz składników mineralnych - fosforu, cynku, magnezu, żelaza, manganu, siarki oraz błonnika pokarmowego.
Pamiętaj, że w czasie wyrobu produktów zbożowych przetworzonych (białe mąki, makarony pszenne, słodkie płatki śniadaniowe) części ziarna bogate w składniki mineralne, witaminy i błonnik są usuwane. Dlatego właśnie produkty pełnoziarniste są o wiele lepsze! Produkty zbożowe dziecko powinno spożywać w każdym posiłku, czyli najlepiej 5 razy dziennie.
Ile dokładnie produktów zbożowych powinno spożywać dziecko w wieku przedszkolnym?
-pieczywo – ok 170 g (bułka graham – 70 g, kajzerka – 50 g, kromka chleba ok. 35 - 40 g)
-makaron, mąka – 50 g (pół szklani ugotowanego makaronu = 70 g)
-kasze, ryż, płatki - 30 g ( łyżka ugotowanej kaszy lub ryżu = ok. 15 g; ok. 2 łyżki to 25 g płatków)
2. Warzywa i owoce. Znajdują się na drugim poziomie Piramidy, co oznacza, że ich codzienna obecność w diecie jest również bardzo ważna. Tak jak produkty pełnoziarniste – dziecko powinno je spożywać w każdym posiłku, czyli najlepiej 5 porcji w ciągu dnia.
A ile i jakich?
-warzywa i owoce z wit. C - 180g (np. brukselka, papryka czerwona, kapusta, porzeczki, cytrusy, kiwi)
-warzywa i owoce z karotenem – 130g (marchew, pomidor, papryka czerwona, brzoskwinia, melon)
-inne warzywa i owoce – 200g
-ziemniaki – 250g
Warzywa i owoce są źródłem witamin (głównie C, β-karotenu, kwasu foliowego) i składników mineralnych (m.in. potas, magnez, żelazo) oraz naturalnych przeciwutleniaczy i błonnika pokarmowego.
Pamiętaj, że owoce i soki owocowe, oprócz wartościowych składników, zawierają również sporo cukrów prostych, których spożycie powinno być ograniczane. Dlatego też należy podawać dziecku więcej warzyw niż owoców a spośród soków wybierać warzywne lub owocowo-warzywne.
3. Mleko i produkty mleczne są najważniejszym źródłem wapnia niezbędnego do budowy kości i zębów. W tak dużej i dobrze przyswajalnej formie wapń występuje tylko w mleku i jego przetworach. Produkty te zawierają również witaminy: A, D i B 2 i oraz pełnowartościowe białko.
Dzieciom w wieku przedszkolnym zalecane są produkty o zawartości tłuszczu 1 - 2%. Produkty 0% tłuszczu nie zawierają witamin A, D i E, ponieważ są one rozpuszczalne w tłuszczach.
Jakie mleko i produkty mleczne?
Mleko - najlepiej filtrowane z kartonu (zagotowane), a napoje - jogurt, kefir, maślanka – naturalne.
Ile?
Dziennie ok 900 ml mleka i przetworów mlecznych, w tym:
mleko/ napoje mleczne ( 1 kubek = 250 ml),
sery twarogowe (białe, homogenizowane) – ok. 60 g,
sery podpuszczkowe (żółte) – ok. 10 g (plaster = 10 - 20 g).
Mleko i jego przetwory najlepiej podawać dziecku 3-4 razy dziennie, np. do śniadania, II śniadania i podwieczorku i/lub kolacji.
Powyżej zostały opisane grupy produktów znajdujące się na trzech pierwszych poziomach Piramidy Zdrowego Żywienia dla Dzieci i Młodzieży czyli takie, których spożycie powinno być największe w ciągu dnia. Kolejne poziomy Piramidy zostaną opisane w następnym artykule.
mgr inż. Natalia Gregorowicz
Dietetyk
Przeczytaj także: Dieta bezglutenowa w przedszkolu
