Co jest lepsze dla mojego dziecka – masło czy margaryna?
Autor: Monika Hajduk
Tłuszcze jadalne, takie jak masło, margaryna i oleje nie stanowią wyłącznego pożywienia, są natomiast w różny sposób wykorzystywane do przygotowywania posiłków. Mówiąc o pochodzeniu tłuszcze dzieli się na zwierzęce, do których należy masło, oraz roślinne, pozyskiwane z takich owoców i nasion roślin oleistych, jak: rzepak, soja, słonecznik, soja, bawełna, len, oliwki, sezam, krokosz barwierski. Margaryny natomiast stanowią emulsję uwodornionych olejów roślinnych i tłuszczów zwierzęcych (czasem rybich) z mlekiem, wodą i innymi dodatkami. Powszechnie stosowane witaminizowane margaryny stołowe przeznaczone są do smarowania pieczywa i sprzedawane są w plastikowych pojemnikach. Warto je także odróżniać od produktów „masłopodobnych”, w których część tłuszczu mlekowego zastąpiono olejem roślinnym.
W diecie przeciętnego człowieka tłuszcze stanowią skoncentrowane źródło energii, ponieważ ich kaloryczność sięga 630-900 kcal /100 g produktu. Jednakże, w zależności od rodzaju i pochodzenia produktu tłuszczowego, znajdujące się w nich lipidy mają różny skład kwasów tłuszczowych. W maśle występuje dużo łatwo przyswajalnych przez organizm nasyconych kwasów tłuszczowych oraz jest ono bogatym źródłem witamin A, D i cholesterolu. Natomiast margaryny stołowe, oleje roślinne oraz rybne są bogatym źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. W odróżnieniu od tłuszczów zwierzęcych nie zawierają cholesterolu. Charakteryzuje je także wysoka zawartość witaminy E.
Planując posiłki dzieciom należy pamiętać, aby podawać im niewielką ilość tłuszczu. Aktualny model żywienia niemowląt karmionych piersią (2007) zaleca dodatek składnika tłuszczowego do zupki jarzynowej będącej posiłkiem uzupełniającym od 7 miesiąca życia, a schemat sztucznego żywienia niemowląt (2007) – jako dodatek do zup jarzynowych w 5 miesiącu życia dziecka. Składnikiem tłuszczowym może być wysokiej jakości, masło, oliwa z oliwek lub niskoerukowy olej rzepakowy.
U niemowląt i małych dzieci nie należy specjalnie ograniczać spożywania tłuszczów, które są nie tylko ważnym źródłem energii potrzebnej do prawidłowego wzrostu, ale także źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Ich obecność w diecie wpływa na prawidłowy rozwój mózgu i narządu wzroku (siatkówki), a cholesterol obecny w maśle odgrywa ważną rolę w budowaniu układu nerwowego. Ponadto tłuszcze są źródłem witamin w nich rozpuszczalnych, takich jak A, D, E i K.
Uważa się, że w diecie dzieci do 3 lat powinno stosować się masło oraz oleje roślinne, takie jak: oliwa z oliwek, olej rzepakowy bezerukowy, olej sojowy i słonecznikowy. Natomiast powyżej 3 roku życia, w celu prewencji otyłości, należy stopniowo przechodzić na wysokiej jakości margaryny miękkie.
Dokonując zakupu produktu tłuszczowego należy zwracać uwagę na jego etykietę. Masło z definicji jest produktem zawierającym wyłącznie tłuszcz mleczny, w ilości co najmniej 80% lub produktem złożonym, którego zasadniczym składnikiem jest mleko lub jego przetwory, a zawartość tłuszczu mlecznego jest nie mniejsza niż 75%.
Przy zakupie margaryny należy natomiast zwracać szczególną uwagę na zawartość tzw. izomerów trans, których ilość nie powinna przekraczać 0,1 g. Należy także pamiętać, aby zarówno masła, jak i margaryny nie używać do smażenia. Masło posiada bowiem bardzo niską temperaturę topnienia, a kwasy wielonienasycone obecne w margarynie, pod wpływem wysokiej temperatury, ulegają przekształceniom do związków o działaniu toksycznym i mutagennym, wywołujących nowotwory.
Monika Hajduk
Dietetyk
Przeczytaj także: Co to jest GDA?
