DIETA W AUTYZMIE – CZYLI W SKRÓCIE BEZ CHLEBA, MLEKA I CUKRU
Autor: Beata Smulska
W diecie bezglutenowej nie należy jeść produktów zawierających owies, pszenicę, jęczmień i żyto. Wykluczone są więc: bułki, chleb, pieczywo chrupkie, pumpernikiel, makarony, ciastka, płatki zbożowe, otręby. Można za to wybierać produkty bezglutenowe w dużym wyborze (pieczywo, makarony, ciastka bezglutenowe), które można kupić w specjalistycznych sklepach z żywnością.
Dzieci autystyczne mogą jeść wszelkie dania i potrawy z takich produktów jak:
• kasza gryczana i jaglana
• ryż biały i brązowy
• kukurydza
• amarantus
• tapioka
• mąka sojowa
• ziemniaki
• sorgo i proso
• groch
a z nich – makarony, kasze, pieczywo, mąka, płatki, kaszki, chrupki...
Gluten mogą też zawierać takie produkty, które na pierwszy rzut oka nie mają nic wspólnego z pieczywem czy makaronami. Do tych produktów należą m.in. parówki, ryby w puszcze, wędliny, pasztety, owoce suszone posypane mąką, sosy warzywne, warzywa z puszce, marynaty, sosy pomidorowe i keczup, gumy do żucia, gotowe budynie, witaminy i suplementy. Dlatego przy wybieraniu produktów należy dokładnie czytać informacje o ich składzie na opakowaniu, gdyż surowce zbożowe są często dodawane podczas produkcji wielu produktów spożywczych, a preparaty glutenowe mogą być dodawane w różnych celach technologicznych.
Kolejnym produktem wykluczonym w diecie dla dzieci z autyzmem jest mleko i jego przetwory. Wykluczone jest więc:
• mleko krowie
• jogurty owocowe i naturalne
• sery białe i żółte
• sery topione
• śmietana – do zaprawiania zup w diecie dla dzieci z autyzmem nie wolno używać nie tylko mleka, śmietany czy jogurtu, ale także zasmażki ze względu na obecność mąki pszennej. Można więc zaprawiać zupy zasmażką na bazie mąki bez glutenu, zaciągać zupy żółtkiem jaja lub dla zwiększenia kaloryczności dodawać łyżkę oleju
• lody
• kefiry i maślanka
• masło – można je podawać, ale uprzednio sklarowane, czyli roztopione oraz ze zdjętymi szumowinami z wierzchu. Zamiast masła można podawać margarynę
Jako zamienniki mleka krowiego i jego przetworów można, a nawet trzeba (by dostarczyć młodemu, rozwijającemu się organizmowi niezbędnych do rozwoju składników takich jak białko, wapń, żelazo, witaminy A, D, E) – podawać dziecku:
• mleko sojowe i jego przetwory (bardzo polecane w diecie w autyzmie, gdyż soja jest też produktem bezglutenowym
• mleko ryżowe
• mleko na bazie migdałów, kokosa, ziemniaków, orzechów laskowych
Istnieje też dieta SCD (specjalna dieta węglowodanowa), którą stosuje się u dzieci, które nie reagują na dietę bezglutenową i bezmleczną. Umożliwia ona zmianę w składzie flory jelitowej, przywrócenie jej równowagi oraz przywrócenie poprawnego wchłaniania.
Dieta SCD oparta jest na założeniu, że węglowodany proste wymagają małego wysiłku w procesie trawienia, są dobrze przyswajalne i nie zostawiają nic, co mogłoby zostać zużyte do dalszego nadmiernego wzrostu bakterii w przewodzie pokarmowych pacjentów z autyzmem, dzięki czemu maleje ilość bakterii i szkodliwych produktów ubocznych.
Monosacharydy czyli cukry proste, na których opiera się dieta SCD, znajdują się w owocach, miodzie, niektórych warzywach i jogurcie. W diecie tej unika się też cukrów złożonych a szczególnie skrobi, ale niektóre skrobie, szczególnie te zawarte w roślinach strączkowych, są tolerowane po wcześniejszym moczeniu. Skrobie zawarte we wszystkich zbożach, ziarnach i ziemniakach należy wykluczyć z diety.
Dieta SCD bazuje także na właściwe sfermentowanym jogurcie przygotowanym z dozwolonego mleka, a w niektórych przypadkach na suplementach odbudowujących florę bakteryjną, żeby wspomóc odnowę zdrowej flory bakteryjnej. Powszechnym schorzeniem występującym u dzieci z autyzmem jest drożdżyca. W pacjentów, u których stwierdzono drożdżycę, zalecana jest dieta przeciwgrzybiczna, czyli właściwie SCD, eliminująca z posiłków cukier, skrobię i produkty zawierające drożdże (używanie do produkcji żywności, gromadzące się podczas suszenia, wędzenia, kwaszenia i procesów fermentacji żywności.
Dlatego przy drożdżycy należy wykluczyć z diety następujące produkty:
• cukier
• słodycze
• produkty zawierające miód i melasę
• produkty z pszenicy, jęczmienia, żyta i owsa
Można natomiast niewielkich ilościach jeść kukurydzę, ryż, ziemniaki, grykę i proso.
mgr inż. Beata Smulska
Dietetyk
Przeczytaj także: Co jest lepsze dla mojego dziecka – masło czy margaryna?
