Jak poradzić sobie z regurgitacją u małych dzieci oraz refluksem żołądkowo-przełykowym u starszych?
Autor: Agnieszka Bernatowicz
Regurgitacja jest to cofanie się treści żołądka do jamy ustnej. Kiedy wydostanie się ona poza jamę ustną mówimy o ulewaniu. Występuje u 20-40% dzieci i nasilone jest najbardziej w pierwszych 6. miesiącach życia. Zwykle po 1. roku życia zanika.
Dlaczego tak się dzieje?
U małych dzieci przełyk i żołądek nie jest jeszcze dobrze wykształcony. Dodatkowo spożywany pokarm jest płynny i często o dużej objętości. Ponadto połykany jest razem z powietrzem.
Refluks żołądkowo-przełykowy jest to cofanie się treści żołądka do przełyku nie powodując przy tym początkowo dolegliwości. Kiedy pojawiają się objawy i są one coraz bardziej nasilone mówimy wtedy o chorobie refleksowej przełyku, która występuje u 10% dzieci. Dzieje się tak, ponieważ dochodzi m.in. do różnicy ciśnień między żołądkiem a przełykiem, co powoduje otwieranie się dolnego zwieracza przełyku (LES). Do powstania choroby może predysponować zespół Downa, mukowiscydoza, mózgowe porażenie dziecięce, przepuklina przeponowa, wady serca, otyłość, niektóre leki, ale również nietolerancje pokarmowe. W przypadku niemowląt, oprócz ulewania, może wystąpić krztuszenie, zaburzenie snu, ból brzucha oraz trudności w karmieniu. Natomiast u dzieci starszych - zgaga, pieczenie, puste odbijanie, zarzucanie kwaśnej treści do gardła, ból brzucha.
Należy pamiętać, że regurgitacja jest przejściową dolegliwością i nie wymaga leczenia. Jak sobie z nią radzić?
• Zwrócić uwagę na poprawność techniki karmienia – unikanie przekarmienia oraz połykania powietrza, właściwa pozycja w trakcie karmienia jak i po – należy pamiętać o odbiciu powietrza po posiłku.
• Przeciwdziałać nadmiernym uciskom jamy brzusznej np. nosidełko, ciasne ubrania.
• Nie narażać dziecka na dym tytoniowy.
Co robić w sytuacji, kiedy powyższe metody nie pomagają, a częstotliwość regurgitacji nasila się?
• Stosować zagęszczone mleko - gotowe mleko modyfikowane AR lub specjalne preparaty do zagęszczania, które dodaje się do odciągniętego mleka lub podaje dziecku zaraz po karmieniu.
• Jeżeli przyczyną jest alergia na białko mleka krowiego, należy zastosować hydrolizaty białkowe u dzieci karmionych sztucznie albo wykluczyć mleko krowie z diety kobiety karmiącej na 2-4 tygodnie.
• Unieść materac dziecka od strony głowy o 40 cm podczas snu kiedy leży na plecach.
• Wprowadzić żywienie enteralne przy bardzo nasilonych dolegliwościach, przy których występuje spadek masy ciała.
Jak radzić sobie z chorobą refleksową przełyku u dzieci starszych?
• Wprowadzić leczenie farmakologiczne (u starszych dzieci) lekami typu IPP (inhibitory pompy protonowej), które przepisuje lekarz.
• Normalizować masę ciała przy nadwadze i otyłości poprzez zmianę nawyków żywieniowych i wprowadzenie aktywności fizycznej – basen, rower, tańce, gry zespołowe.
• Unikać preparatów o dużej osmolarności i wpływających na LES:
o tłuste pokarmy – potrawy typu fast food, smażone, mleko i napoje mleczne >2% tłuszczu, śmietana, sery żółte, żółtko jaja, tłuste mięso i wędlina, chipsy,
o napoje i woda gazowana – typu cola, kolorowe napoje owocowe,
o produkty zawierające teobrominę/kofeinę – kakao i jego wyroby (czekolada, czekoladki, batoniki), kawa naturalna, mocna herbata, napoje energetyczne,
o potrawy ostre – żywność przetworzona, chipsy, potrawy mocno przyprawione,
o mięta – herbata, napoje, czekoladki miętowe,
o owoce oraz soki z cytrusów – pomarańcza, cytryna, grejpfrut,
o warzywa i ich przetwory - pomidor, cebula,
o duże objętości posiłków.
• Spożywać ostatni posiłek nie później niż 2 - 3 godziny przed snem.
• Unikać wysiłku fizycznego zaraz po posiłku, najlepiej zachować 2- godzinną przerwę.
• Nie narażać dziecka na dym tytoniowy.
Regurgitacja zazwyczaj jest przejściową dolegliwością i wystarczy pamiętać o prawidłowej technice karmienia. W przypadku występowania choroby refleksowej u starszych dzieci nie należy lekceważyć objawów. Może ona doprowadzić do innych schorzeń, jak np. krwawienie z przewodu pokarmowego, zwężenie przełyku uniemożliwiające prawidłowe połykanie czy powstania przełyku Barretta, który predysponuje do zmian nowotworowych.
Agnieszka Bernatowicz
Dietetyk
Przeczytaj także: Wiosenne śniadania
