Kolka niemowlęca - część II
Autor: Edyta Kuzara
Postępowanie w przypadku wystąpienia kolki powinno zależeć od stopnia jej nasilenia i być dostosowane indywidualnie do maluszka. Jednak przede wszystkim konieczne jest, aby rodzice pokonali swoje lęki i uświadomili sobie, że kolka jest dolegliwością na którą cierpi bardzo wiele maluchów i nie jest wywołana ich błędami w opiece. Należy o tym pamiętać, gdyż złagodzić objawy łagodnej kolki można już poprzez zapewnienie dziecku atmosfery miłości, spokoju i bezpieczeństwa. Zestresowani i zmęczeni rodzice na pewno nie wpłyną pozytywnie na zdrowie maluszka.
Sposoby na kolkę:
1. Troskliwa opieka
Przy kolce o łagodnym przebiegu maluszkowi można pomóc przez cierpliwą i troskliwą opiekę. Złagodzenie ataku można w takim przypadku uzyskać poprzez kołysanie niemowlęcia na rękach lub w kołysce, podnoszenie, przewijanie, ułożenie na pochyłym podłożu, skrócenie czasu między karmieniami, podawanie smoczka o różnych kształtach czy ciepłą kąpiel. Zaleca się również stosowanie na brzuszek ciepłych kompresów oraz kładzenie dziecka na brzuszku na pofałdowanym ręczniku.
2. „Chwyt kolkowy”
Tzw. „chwyt kolkowy” to ułożenie maluszka na przedramieniu w taki sposób, aby jego główka znajdowała się bliżej łokcia, natomiast brzuszek spoczywał na dłoni. Druga ręka podtrzymuje niemowlę. Można jednocześnie zastosować delikatny masaż pleców dziecka, kołysząc je, czego rezultatem będzie masaż brzuszka przez rękę znajdującą się od spodu.
Podobny efekt wystąpi wówczas, gdy położymy maluszka brzuszkiem na własnym udzie. Prowadząc masaż jego pleców, wprawiamy dziecko w ruch, dzięki czemu samo masuje sobie brzuszek.
3. Monotonne dźwięki
Kojący wpływ w przypadku ataku kolki może mieć muzyka, zaśpiewana przez nas kołysanka lub monotonne mechaniczne hałasy np. dźwięk suszarki czy wentylatora. Należy jednak pamiętać, żeby nie wystraszyć maluszka, gdyż wówczas nasze starania mogą przynieść odwrotny skutek od zamierzonego.
4. Masaż
Przez zastosowaniem masażu skórę niemowlęcia należy natrzeć oliwką. Opuszkami palców powinno się delikatnie uciskać okolice głowy, tułowia oraz kończyn. Zaleca się masowanie całego ciała maluszka 2 razy dziennie przez 20-30 minut, a także powierzchni brzuszka (zgodnie z ruchem wskazówek zegara) przez 15 minut. Dodatkowy masaż należy wykonać w trakcie trwania napadu kolki.
5. Właściwa technika karmienia
Kolka może być skutkiem nieprawidłowego karmienia piersią, w którym dziecko jest karmione przez krótki czas jedną piersią, a następnie drugą, bez całkowitego opróżnienia przynajmniej jednej z nich. Pokarm w pierwszej fazie karmienia jest bogaty w laktozę, a ubogi w tłuszcze, co przyśpiesza opróżnianie żołądka niemowlęcia. W wyniku szybkiej fermentacji cukru mlecznego powstaje nadmierna ilość gazów jelitowych, a mniej kaloryczny pokarm może powodować, że u niemowlęcia szybciej będzie można zaobserwować oznaki głodu (płacz, rozdrażnienie).
Przy karmieniu naturalnym należy zwrócić uwagę, aby niemowlę we właściwy sposób chwytało pierś (brodawka wraz z otoczką) i nie piło mleka łapczywie (w tym celu należy zmniejszyć przerwy pomiędzy posiłkami), co pomoże zapobiec łykaniu przez dziecka powietrza podczas karmienia. W przypadku niemowląt karmionych sztucznie zmniejszenie ilości połykanego powietrza można uzyskać poprzez zastosowanie odpowiednich rozmiarów smoczków (smoczki antykolkowe np. Avent, Calpol) oraz specjalnych butelek (np. Dr Browns), które posiadają odpowiedni system odpowietrzający. Powietrze pochłonięte wraz z pokarmem może nagromadzić się w jelicie w formie pęcherzy, wpływając na rozciągnięcie jego ścian i wywołując ból. Ważne jest również, by po każdym posiłku maluszkowi się odbiło. W tym celu nosząc go w pozycji pionowej, należy delikatnie klepać go po pleckach.
6. Modyfikacja diety dziecka i/lub diety matki karmiącej
W postępowaniu dietetycznym w przypadku kolki u niemowląt karmionych naturalnie należy poddać dokładnej analizie dietę matki karmiącej. Na czas około 1-2 tygodni z diety należy wyeliminować białka mleka krowiego, będące zwykle głównymi sprawcami alergii. Następnie, jeżeli będzie to konieczne, z diety stopniowo należy wykluczać: warzywa wzdymające (warzywa kapustne, nasiona roślin strączkowych, cebula, por, czosnek, papryka), ostre przyprawy, czekoladę, orzechy, jaja, soję, owoce cytrusowe. W badaniach potwierdzono, że w 48-72 godz. po wykluczeniu z diety matki karmiącej wymienionych produktów następowało złagodzenie objawów kolki u dziecka. Wyeliminowane produkty należy zastąpić innymi należącymi do tych samej grupy, a mleko można zastąpić hydrolizatami, bądź preparatami zawierającymi wolne aminokwasy (nie mają właściwości alergizujących). Natomiast nie należy rezygnować z karmienia naturalnego.
W przypadku kolki u niemowląt karmionych sztucznie zaleca się zastąpienie mieszanek mlecznych hydrolizatami białek o znacznym stopniu hydrolizy. Najlepsze efekty przynosi stosowanie hydrolizatów kazeinowych (np. Nutramigen, Pregestimil) o znacznym stopniu hydrolizy. Uzyskuje się je z frakcji kazeinowej białka mleka krowiego. Niestety mają one gorzkawy smak, mało zachęcający wygląd i zapach, dlatego trudno je włączyć do diety starszego niemowlęcia. Czasami objawy kolki można również złagodzić podając mieszanki niskolaktozowe lub bezlaktozowe, przy czym należy pamiętać, że laktoza stymuluje wchłanianie wapnia.
Nawroty kolki lub brak widocznej poprawy w przypadku stosowania diety hipoalergicznej przez matkę mogą sugerować wpływ innych czynników występujących w mleku matki np. nikotyny lub kofeiny, albo przebywanie dziecka w środowisku dymu papierosowego.
7. Podawanie leków
Naturalnymi lekami na kolkę niemowlęcą o słabym nasileniu są ziołowe herbatki, w których składzie występują koper włoski, rumianek, mięta pieprzowa i lukrecja. Można również skorzystać z przeciwbólowego działania roztworu sacharozy. Najlepsze efekty zaobserwowano, gdy w czasie napadu kolki podano niemowlęciu 2 ml 12% roztworu sacharozy (sporządza się go poprzez rozpuszczenie 12 g sacharozy w 88 g wody).
Leczenie farmakologiczne powinno być skonsultowane z lekarzem pediatrą. Czasami objawy mogą być złagodzone ziołowymi preparatami zawierającymi koperek lub rumianek (Plantex, Gripe Water, Bobofen), przy czym mogą one w niektórych przypadkach nasilić ataki. Lekarze często zalecają stosowanie preparatów wpływających na usuwanie nadmiaru nagromadzonych gazów (Esputicon, Sab Simplex, Bobotic) lub normalizujących motorykę przewodu pokarmowego (Debridat).
Warto pamiętać…
W przypadku, gdy nasze maleństwo dotkną ataki kolki przede wszystkim powinniśmy się skupić na jego umiejętnej pielęgnacji, zapewnieniu mu spokoju i poczucia bezpieczeństwa.
W złagodzeniu objawów kolki mogą pomóc: masaże, kołysanie, „chwyt kolkowy”, monotonne dźwięki np. nucenie, ciepła kąpiel, a przede wszystkim zastosowanie odpowiedniej techniki karmienia oraz modyfikacja diety dziecka i/lub matki karmiącej.
Ulgę cierpiącemu maluszkowi mogą przynieść również ziołowe herbatki z koprem i rumiankiem oraz roztwór sacharozy. W przypadku napadów o ciężkim nasileniu, po konsultacji z lekarzem należy podać odpowiednie leki.
Należy też mieć nadzieję, że kolka w końcu kiedyś sama ustąpi…
mgr inż. Edyta Kuzara
Dietetyk
Przeczytaj także: Kolka niemowlęca - część I
