Listeria monocytogenes – co to takiego?
Autor: Lena Niewiada
Jest to bakteria (Gram-dodatnia pałeczka) z rodziny Listeriaceae wywołująca groźną bakteryjną chorobę zakaźną, nazywaną Listeriozą.
Obecnie liczba nowych zachorowań na listeriozę w Polsce mieści się między 10 a 30 rocznie. Liczba ta może znacznie odbiegać od rzeczywistej, ze względu na to, iż istnieją przypadki nierozpoznania choroby ze względu na jej łagodny lub bezobjawowy przebieg.
Listeria monocytogenes powszechnie występuje w całej przyrodzie. Źródłem zakażenia może być mleko prosto od krowy, sery, lody, surowe warzywa oraz owoce, surowe mięso i ryby a także wędzone ryby. U zdrowego człowieka dzięki florze jelitowej, nie dochodzi do rozwoju choroby, ponieważ mikroflora jelitowa chroni organizm przed przejściem bakterii na ściany jelita.
Listerioza atakuje zwierzęta i ludzi. Jest bardzo groźna dla kobiet ciężarnych, noworodków oraz osób o obniżonej odporności. Noworodki mogą zakazić się od matki drogą łożyskową lub podczas porodu.
Okres wylęgania choroby może wynosić od kilku dni aż do 3 miesięcy. Choroba może przebiegać w niektórych przypadkach bezobjawowo. Zdarzają się niestety przypadki kiedy listerioza ma postać ciężką i prowadzi do śmierci pacjenta. Objawy listeriozy często przypominają grypę, dlatego często nie jest od razu rozpoznana.
W okresie noworodkowym może wystąpić zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych, natomiast w zakażeniu w późniejszym okresie życia pojawiają się wymioty, biegunka, posocznica oraz symptomy przypominające grypę.
Choroba może być rozpoznana na podstawie objawów klinicznych oraz badań laboratoryjnych, które wykażą obecność pałeczek Listeria monocytogenes we krwi, wydzielinie z pochwy, płynie mózgowo-rdzeniowym, kale czy też w smółce (pierwszy stolec noworodka).
Skuteczną metodą leczenia jest antybiotykoterapia. Natomiast stosując starą zasadę lepiej jest zapobiegać chorobom niż je leczyć, dlatego istnieje wiele sposobów aby zapobiec chorobie.
Przestrzeganie zasad higieny stanowi podstawę działania profilaktycznego. Należy zawsze przed spożyciem myć owoce oraz warzywa. Zasada ta dotyczy również sałat. Najlepiej jest umyć każdy liść z osobna pod strumieniem czystej wody. Pałeczki Listerii monocytogenes znajdują się najczęściej na surowych produktach, dlatego też przed spożyciem trzeba poddać żywność dokładnej obróbce cieplnej. Spożywane potrawy powinny być gorące. Bakterie Listerii giną pod wysokim ciśnieniem oraz podczas smażenia, gotowania i pasteryzacji. Żywność chłodzona np. mrożonki warzywne trzeba natychmiast po przyniesieniu ze sklepu wstawić do lodówki i spożyć jak najszybciej po uprzednim dokładnym ugotowaniu/usmażeniu. Temperatura w lodówce nie może być wyższa niż 5°C. Bakterie giną w niskiej i wysokiej temperaturze, dlatego istotne jest przestrzeganie zasad odpowiedniego przechowywania żywności. Wszystkie produkty należy spożyć przed końcem terminu ważności. Podczas przygotowywania posiłków żywność poddaną obróbce cieplnej trzeba oddzielić od żywności surowej w celu zminimalizowania ryzyka przeniesienia ewentualnych bakterii na gotową do spożycia potrawę.
Szczegółowe informacje można zawsze otrzymać od lekarza prowadzącego. Ważne jest aby zawsze, nie tylko przestrzegać zasad higieny i bezpieczeństwa podczas przygotowywania potraw.
mgr Lena Niewiada
Dietetyk
Przeczytaj także: Dieta w ciąży - dużo przytyłam
