Czy media odgrywają znaczącą rolę w kształtowaniu postaw związanych z prawidłowym i racjonalnym żywieniem?
Autor: Karolina Growiec
Swoją rolę w kształtowaniu postaw związanych z żywieniem istotną rolę odgrywają media. Media nie kształtują postaw prozdrowotnych, a wręcz przeciwnie. Wiele reklam kierowanych do dzieci, przepełnionych jest niezdrowymi słodyczami, przekąskami i napojami pełnymi cukru oraz gotowymi produktami. Telewizja odgrywa znaczącą rolę w życiu najmłodszych. Dzieci oglądają reklamy z ogromną uwagą i przyjemnością oraz wyłapują z nich więcej szczegółów niż osoby dorosłe. Spoty reklamowe konstruowane są tak, by jak najmocniej przyciągnąć młodego widza – nasycone barwy, obecność postaci rysunkowych, zwierząt, postacie dzieci, dźwięki i muzyka wpadające w ucho. Często w reklamach występują zarówno dzieci jak i ich rodzice – zwłaszcza matki. We wszystkich pokazanych niżej reklamach to właśnie matka podawała dziecku niezdrową przekąskę.
- Ciastka dla dzieci (Lubisie): w reklamie ciastek autorzy wykorzystali połączenie bajkowych postaci z postaciami dzieci, by najmłodsi mogli się utożsamić z tym, co widzą.
- Czekoladowe płatki śniadaniowe (Nesquik): główną rolę odgrywa grupa dzieci i matka jednego z nich. Także w tej reklamie dzieci przedstawione są jako szczęśliwe i pełne energii i tak, jak w poprzednich reklamach – niezdrową przekąskę podaje matka.
- Czekolada (Milka): również w tej reklamie wzięło udział dziecko – w tym przypadku mała dziewczynka i jej mama – częstująca niezdrową przekąską.
Dzięki temu, że dzieci odbierają takie reklamy wprost, nie widzą w nich niczego niekorzystnego poza szczęśliwymi dziećmi, są nieświadome, że reklamy te promują nieracjonalne odżywianie, nieodpowiednie dla najmłodszych. We wszystkich reklamach przestawiane dzieci są uśmiechnięte.
Zabiegi te mają na celu zainteresować odbiorcę, wzbudzić jego ciekawość. Dziecko staje się nie tylko odbiorcą, ale i rówieśnikiem – dzięki temu proces identyfikacji z postaciami w reklamie jest wzmocniony, najmłodsze dzieci cechuje łatwowierność – odbierają reklamy dosłownie, bez krytycyzmu.
Głównym celem spotów reklamowych jest skłanianie dzieci, by te namawiały dorosłych opiekunów na zakup dóbr z reklam. Reklamy grają na uczuciach najmłodszych, próbując przekazać, że jeśli dziecko nie ma danego produktu to jest automatycznie gorsze. Pośród spotów najważniejszą pozycję mają te o tematyce żywnościowej. Emitowanie reklam przedstawiających produkty żywnościowe jest ściśle uzależnione od pory oraz dnia tygodnia. Oglądanie telewizji przez dzieci powyżej 5,5 godziny dziennie zwiększa ryzyko wystąpienia nadwagi nawet 4,6 razy.
Dużą rolę odgrywa także lokowanie produktów w produkcjach filmowych. Dany produkt tworzy spójną całość ze scenariuszem, a bohaterowie filmu lub serialu biorą udział w kampanii reklamowej. Przykładem serialu zawierającego lokowanie produktu może być Rodzinka.pl. W każdym odcinku reklamowany jest inny produkt. Dla przykładu – w jednym z odcinków przedstawiona jest scena, podczas której ojciec z synem jedzą przy stole lody.
Wyraźnie pokazane jest opakowanie lodów podczas wspólnie spędzanego czasu. Chwyt marketingowy polega w tym przypadku na tym, że konsumenci chętniej wybierają produkty reklamowane przez popularne osoby, gwiazdy telewizji, autorytety czy postacie z bajek. Szczelnie narażone są na to dzieci do 10 roku życia, ponieważ cechują się dziecięcą łatwowiernością oraz brakiem analitycznego myślenia.
Medialna manipulacja jest zjawiskiem powszechnym i dotyka zwłaszcza młode osoby. Należy zaznaczyć, że media, a przede wszystkim Internet stanowią istotne i według młodzieży wiarygodne źródło informacji o tematyce żywienia, zdrowia oraz chorób.
Zwróćmy uwagę nie tylko na to, jakie programy oglądają nasze dzieci, ale także na reklamy pokazywane między nimi.
lic. Karolina Growiec
Dietetyk
