Nadwaga i otyłość
Autor: Małgorzata Ptak
Niestety ilość osób z nadwagą i otyłością wciąż rośnie zarówno na świecie, jak i w Polsce. Ten problem coraz częściej dotyka również dzieci i młodzież. Szacuje się, że nadmiar kilogramów występuje u 64% mężczyzn i 49% kobiet, a u dzieci w wieku szkolnym 22 % uczniów.
Skąd się bierze nadwaga i otyłość?
Pytanie z pozoru proste nie zawsze ma jednoznaczną odpowiedź. Większość osób nadmiar kilogramów kojarzy w zaniedbaniem i obżarstwem jednak nie do końca tak jest. Można jeść niewiele objętościowo, lecz dostarczać organizmowi za dużo energii. Bardzo ważne jest nie tylko ilość spożywanych produktów lecz również jaki jest to produkt, jego jakość i stopień przetworzenia. Osoba z nadwagą może spożywać tyle samo kilokalorii dziennie jak osoba szczupła i aktywna fizycznie, mimo to będzie przybierać na wadzę, gdyż dzienna podaż energii powinna być dostosowana indywidualnie do potrzeb każdej osoby. Należy również pamiętać, że występuje szereg przypadłości, które mogą przyczyniać się do nadwagi i otyłości. Należy tu wymienić uwarunkowania genetyczne, zespół Pradera – Williego oraz Bardeta – Biedla, a także zaburzenia hormonalne. Dzieci biorą przykład z dorosłych, często nawyki i tradycje wyniesione z domu stosują w rodzinie stworzonej już przez siebie samych. Jeśli rodzice podjadają między posiłkami, spożywają żywność wysoko przetworzoną lub mają na sumieniu inne grzeszki żywieniowe ich pociechy w dorosłym życiu też będą powielać te schematy. Dla niektórych osób żywność jest również sposobem na radzenie sobie z negatywnymi emocjami stresem, czy odrzuceniem przez rówieśników. Dlatego też w przypadku nadmiaru kilogramów u jednej osoby należy zmienić styl życia oraz sposób odżywiania się całej rodziny.
Nadmierna masa ciała u dzieci i młodzieży może przyczyniać się do nadwagi, otyłości w późniejszym okresie życia. Zwiększa ryzyko wystąpienia chorób dietozależnych, do których należą nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, miażdżyca, stłuszczenia organów wewnętrznych, a nawet choroby nowotworowe. Częściej obserwowane są także problemy z płodnością. Należy zwrócić uwagę, iż rozwijających się układ szkieletowy jest bardziej obciążony, nawet u małych dzieci mogą wystąpić bóle, a w późniejszym czasie zwyrodnienia stawów. Zbyt duża ilość zmagazynowanej tkanki tłuszczowej wpływa na relacje z rówieśnikami inny wygląd, kłopoty w wykonaniu niektórych ćwiczeń zwracają uwagę i przyczyniają się do niemiłych komentarzy i wyśmiewania. O zdrowie dziecka zaczyna się dbać już w życiu płodowym, gdyż spożywane produkty w czasie ciąży wpływają na późniejsze preferencje smakowe pociechy, a niedobory rzutują na rozwój dziecka. W diecie zarówno maluchów jak i dorosłych ważne są regularnie spożywane posiłki. Nie powinny być one zbyt obfite ani monotonne. Należy wykluczyć słodkie i słone przekąski, a tłuszcze zwierzęce zmniejszyć na rzecz roślinnych. Warto również zadbać o odpowiednią formę podania, konsystencje oraz kolorystykę. Odpowiednio dopierając warzywa i owoce może stworzyć kulinarne dzieło sztuki. Pamiętajmy również o aktywności fizycznej i odpowiednim stylu życia.
lic. Małgorzata Ptak
Dietetyk
