Praktyczne metody leczenia dietetycznego dziecka z nadmierną masą ciała
Autor: Paulina Wieczorek
Często wypowiadane przez rodzinę stwierdzenie, że dziecko wyrośnie z otyłości nie są słuszne i tylko usprawiedliwiają nieprawidłowe nawyki żywieniowe. Są one nadal kontynuowane, a dziecko przybiera z rok na rok na swojej masie ciała. A przecież to natychmiast należy podjąć odpowiednie interwencje dotyczące zmiany zwyczajów żywieniowych i ruchowych. Wyrabiać powoli zdrowy styl życia - obejmujący zbilansowaną dietę oraz aktywność fizyczną.
Kilka porad, jak odmienić zachowanie żywieniowe całej rodziny u otyłego dziecka:
1) Zmniejszamy spożycie składników dostarczających energii:
Skrupulatne liczenie kalorii nie ma sensu!
W zamian trzeba skorygować błędy dietetyczne w sposobie odżywiania. Polegają one najczęściej na: nadmiernym spożyciu tłuszczów i węglowodanów, podjadaniu między posiłkami oraz zjadaniu większości posiłków w drugiej połowie dnia. Z tym, aby zmiany te nie były szokiem, powinno się stopniowo zmieniać błędy (każdego tygodnia, coś innego).
2) Zmniejszamy kaloryczność potraw:
Produkty o wysokiej kaloryczności (m.in. chipsy, potrawy smażone w głębokim tłuszczu, desery itp.) unieczynniają system kontroli łaknienia z powodu szybkiego przyswajania kalorii. Kaloryczność pokarmu zależy przecież w dużej mierze od zawartości tłuszczu. Rodzice mogą umieszczać specjalne etykiety na różnych produktach, informujące o ich kaloryczności (pod warunkiem, że są odpowiednio przeszkoleni). Natomiast systematyczne zapisywanie ilości spożytych pokarmów podczas odchudzania jest nieprzydatne, ponieważ ilości są zwykle zaniżane.
Zaleca się więc:
-Powolne spożywanie pokarmu: zbyt szybkie jedzenie nie pozwala na odczucie sytości, zwłaszcza jeśli posiłek jest bogaty w tłuszcze.
-Unikanie telewizji i innych czynników dekoncentrujących podczas jedzenia, ponieważ zakłócają ,,sygnały’’ sytości.
-Stosowanie małych opakowań produktów spożywczych ( słodyczy, serów itp.), aby zjadać ich jak najmniej.
-Ograniczanie spożycia napojów gazowanych.
-Zastępowanie potrawy o dużej kaloryczności (tłuszcze, warzywa obfitujące w skrobię) potrawami lżejszymi (warzywami) pomiędzy obiadem a kolacją.
-Nie proponowanie dziecku dokładek.
-Nauczanie dziecka odchodzić od stołu nie w pełni najedzonym. Powinno ono odróżniać chęć jedzenia od rzeczywistego uczucia głodu.
3) Zmniejszamy spożycie tłuszczów, należy:
-określić maksymalną częstość spożywania pokarmów bogatych w tłuszcze ukryte (frytki, chipsy, ciastka, czekolada, lody, nabiał, biszkopty, orzeszki, dania Fast-food itp.).
-zmniejszyć dodatek tłuszczów do przygotowanych posiłków (np. nie ma potrzeby dodawania tłuszczu podczas podgrzewania kiełbasy).
-zostawiać sos na talerzu lub nie stosować go wcale.
-nauczyć się wybierać nabiał o niskiej zawartości tłuszczu np. jogurt naturalny 2% tłuszczu.
4) Zmniejszamy podjadanie między posiłkami- zaleca się:
-Jeść co najmniej 3 posiłki dziennie. Niektóre nastolatki mające skłonność do podjadania- mogą zrezygnować z podwieczorku.
-Określić sytuacje, miejsca i otoczenia sprzyjające podjadaniu (powrót ze szkoły, weekend, samotność itp.)
5) Propozycje, jak skłonić dziecko do spożywania większości posiłków w pierwszej połowie dnia:
-Jeśli dziecko nie ma apetytu podczas śniadania, powinno spożywać mniej obfite kolacje.
-Nastolatki odmawiające jedzenia śniadania mogą spożywać dodatkowy posiłek około godziny 10.
-Jeśli dziecko przepada za pokarmami o wysokiej kaloryczności (ciastka, czekolada itp.), może je spożywać na śniadanie np. kanapka i po niej kostka czekolady lub ulubione ciastko.
6) Walka z przesądami i zakazami:
Często zdarza się, że rodzice z własnej inicjatywy zakazują dziecku spożywania niektórych pokarmów i napojów uważanych za tuczące, takich jak: napoje gazowane, ciastka, czekolada i frytki. Rodzice powinni wiedzieć jednak, że takie zakazy mijają się przeważnie z celem, gdyż mogą prowadzić do napadów niekontrolowanej żarłoczności, których obiektem są właśnie te zakazane produkty. Jedna jest zasada: potrawy te można zjadać w ograniczonych ilościach i nigdy między posiłkami.
Potępia się jedzenie w restauracjach typu Fast-food. Nie ma to uzasadnienia- można pozwolić od czasu do czasu tam dziecku chodzić, ale nie częściej niż raz na 2 tygodnie. To nie potrawy tam serwowane są przyczyną otyłości, ale nadmierne spożycie składników dostarczających energii.
Atmosfera wspólnoty i rozluźnienia oraz niskie ceny mogą skłaniać do przejadania się. Dotyczy to także innych restauracji i rodzinnych, świątecznych biesiad.
7) Uwaga na produkty o obniżonej zawartości tłuszczu i cukrów:
Produkty o obniżonej zawartości tłuszczu (nabiał, desery, mięsa itp.) mogą być czasem ostrożnie zalecane. Nie należy jednak sugerować się, niekiedy mylnym słowem ,,light’’ i zajadać takie produkty w dużych ilościach.
Unikajmy napojów słodzonych słodzikiem- noszących nazwę właśnie ,,light’’. Teoretycznie można byłoby je wypijać w nieograniczonych ilościach, gdyż nie mają kalorii. Jednak celem leczenia jest ugruntowanie właściwych nawyków żywieniowych, pozwalających na kontrolę ilości spożywanych pokarmów. Lepszym rozwiązaniem jest nauczenie dziecka umiaru w spożywaniu napojów słodzonych cukrem.
Nie zachęca się rodziców i dzieci do kupowania produktów ,,bez dodatku cukru..’’. Takie oznaczenie na etykiecie sprawia, że dziecko traci kontrolę i prowadzi do nadmiernego spożycia tych produktów, co niweczy wysiłki, aby zmienić sposób odżywiania. Jednak w przeciwieństwie do bezkalorycznych napojów ,,light’’, napoje ,,bez dodatku cukru’’ mogą zawierać więcej węglowodanów prostych niż napoje z dodatkiem cukru. Produkty z dodatkiem cukru nie zawierają przeciwutleniaczy ani błonnika, tak jak soki owocowe, które dzięki temu zapobiegają wielu chorobom, zwłaszcza układu sercowo- naczyniowego i nowotworom. W leczeniu otyłości nadmierne wypijanie soków owocowych, które są dość kaloryczne, jest jednak równie szkodliwe jak picie napojów gazowanych. Sok powinien być traktowany jako dodatek np. do 2 śniadania czy też obiadu. Szklanka soku może skutecznie zastąpić słodycze. Przyzwyczajajmy jednak do wypijania bezsmakowych wód i herbatek ziołowych.
mgr Paulina Wieczorek
Dietetyk
Przeczytaj także: Woda czy sok?
