Produkty wysoko przetworzone a zdrowie naszych pociech

Autor: Paulina Roziewska

Deser waniliowy czy naturalny jogurt bez cukru, frytki czy gotowane ziemniaki. Zauważasz różnicę między produktem przetworzonym a naturalnym? Warto wiedzieć, na czym ona polega.

Dlaczego przetwarza się żywność?

Nasze prababcie od zawsze kisiły ogórki, wędziły mięso, smażyły powidła, wekowały warzywa itd. Wszystkie te zabiegi przedłużały świeżość jedzenie by zrobić zapas, np. na zimę, gdy nie będzie ono dostępne. Oczywiście niektóre techniki kulinarne (gotowanie), poprawiają strawność jedzenia, bezpieczeństwo, wydłużają przydatność do spożycia. Obecnie jednak na kiszenie ogórków czy robienie dżemów nie mamy czasu lub traktujemy to jako hobby – łatwiej pójść do sklepu i kupić upragnione jedzenie, które zostało wyprodukowane w zakładzie spożywczym. I teraz pojawia się pytanie, czy jest ono wartościowe? Okazuje się, że nie zawsze.

Jak produkują zakłady spożywcze?

Przemysł spożywczy rozwinął się, gdyż potrzeba było coraz większej ilości pożywienia, która nie psuła się zbyt szybko. Jej jakość niestety była na drugim miejscu. Aby to osiągnąć, zaczęto dodawać do niej przeróżne substancje. Następnie zaczęto stosować też środki, które odpowiadają nie tylko za zwiększenie trwałości, ale także poprawiają wygląd jedzenia, jego smak, konsystencję, zapach. Nie zawsze są to substancje naturalne. Producenci często dodają tzw. substancje dodatkowe, bo ich używanie wpływa na obniżenie kosztów produkcji. Muszą jednak przestrzegać prawa, a stosowanie musi być uzasadnione technologicznie i nie może wprowadzać konsumenta w błąd. Prawo ściśle mówi, jakie substancje mogą być dodawane, kiedy, w jakich ilościach i do jakich produktów.

Czy żywność wysoko przetworzona jest gorszej jakości?

Wysokie przetwarzanie zwykle wpływa na obniżenie ilości naturalnych składników, np. mąka pszenna typ 450, która jest oczyszczona, ma prawie 4 razy mniej składników mineralnych niż ta sama mąka typ 2000. Zawiera także sporo mniej błonnika. Z drugiej strony w sklepach możemy kupić też produkty wzbogacane, do których celowo dodawane są składniki pokarmowe, co poprawia ich wartości odżywcze. Taka żywność ma duże znaczenie w zapobieganiu niedoborom w diecie, np. jodu, dzięki jodowaniu soli.

Co to jest żywność wysoko przetworzona?

To jedzenie, którego nie wytworzymy sami w domu. Jest poddane obróbce przemysłowej i często ma w swoim składzie substancje dodatkowe, np. konserwanty, środki spulchniające, barwniki, polepszacze smaku). Spożywane w zbyt dużych ilościach może wpływać źle na zdrowie. Taka żywność zawiera także dużą ilość cukru dodanego, złej jakości tłuszczów, soli, które także występują w naszej diecie. Często to tłuszcze trans, które zwiększają ryzyko chorób układu krwionośnego. Jedząc jedynie produkty wysoko przetworzone nie zbilansujemy diety odpowiednio. Pamiętajmy, że możemy przekroczyć maksymalny dopuszczalny poziom dziennego dopuszczalnego spożycia składników dodatkowych. Ich dawki ustalane są indywidualne dla każdego dodatku i podawane są w przeliczeniu na kilogram masy ciała na dobę.

Lepiej jeść naturalne produkty i mało przetworzone. Dlaczego?

Im droga naszego pożywienia z pola na stół jest krótsza, tym zdrowiej. Nie tak dawno żywność lokalna, naturalna, sezonowa była podstawą naszej diety. Latem jedliśmy gotowane ziemniaki ze świeżym, zsiadłym mlekiem, a zimą aromatyczną kapustę kiszoną w drewnianych beczkach. Żywność taka zawierała znacznie więcej naturalnych i wartościowych składników. Należy zaznaczyć, że produkty mało przetworzone i świeże charakteryzują się wyższą wartością odżywczą. Ich spożywanie wpływa pozytywnie na zdrowie, dobre trawienie, czy lepsze samopoczucie.

Jakich produktów nie należy podawać małym dzieciom?

• Zup i sosów w proszku
• Kostek rosołowych
• Galaretek, kisieli, budyni z proszku
• Chipsów
• Parówek
• Napojów instant
• Konserw
• Pieczywa tostowego
• Płatków śniadaniowych chrupkich
• Serów topionych
• Alkoholu

Jedzenie naszych pociech powinno być przetwarzane w domu. Powinniśmy kupować jak najmniej produktów wytworzonych w zakładach spożywczych. Niezmiernie ważne, by jadły głównie produkty dobrej jakości, świeże i mało przetworzone.

Jakie techniki możemy stosować?

• Gotowanie
• Pieczenie
• Suszenie (owoców)
• Kiszenie (ogórków)
• Pasteryzacja (wekowanie)

mgr inż. Paulina Roziewska
Dietetyk

Przeczytaj także: Aspartam - nasz cichy zabójca