Profilaktyka żywieniowa w przypadku wystąpienia wad kręgosłupa- skolioza.
Autor: Paulina Wieczorek
Skolioza to wada kręgosłupa, kiedy ulega on skrzywieniu w płaszczyźnie czołowej, na skutek czego powstaje skrzywienie boczne. Ze względu na lokalizację wygięcia, rozróżniamy skoliozę piersiową lub lędźwiową. Przy wykrzywianiu, kręgosłup wypycha żebra z normalnego położenia. Skrzywienia wyróżniamy pojedyncze lub podwójne, gdy mogą tworzyć w ten sposób charakterystyczną literę C lub S. Przy schorzeniu, również nie rzadko dochodzi do obciążenia stawów biodrowych. Skolioza może być już stwierdzona we wczesnym dzieciństwie, jednak częściej występuję w okresie przyspieszonego wzrostu dziecka. Dlatego tak ważne jest, by rodzice w okresie dojrzewania swojego dziecka uważnie monitorowali, czy nie pojawiają się już pierwsze symptomy choroby oraz wprowadzali prawidłową profilaktykę.
Skolioza jest wadą, która powoduje nadmierne napięcie mięśni wokół kręgosłupa, co może powodować ból (nieraz bardzo silny) lub nie dawać żadnych symptomów. Choroba pojawia się częściej u dziewcząt niż u chłopców. Leczenie polega na noszeniu specjalnego gorsetu oraz kinezyterapii, mającej na celu wzmocnienie mięśni wokół kręgosłupa. Bywa i tak, że wymagane jest leczenie chirurgiczne, polegające na wczepieniu w kręgosłup metalowych implantów.
Za główną przyczynę podaje się niedobory minerałów i witamin w diecie już w dzieciństwie, szczególnie: witaminy D oraz manganu. Przyczyny niedoborów mogą być też wynikiem innych chorób. Następnie wymienia się czynniki genetyczne, wpływy hormonalne w okresie przyspieszonego wzrostu. Z przyczyn środowiskowych, zapewne głównie jest noszenie torby na jednym ramieniu, gra na instrumentach wymagających przybrania skrzyżowanej postawy np. na skrzypcach oraz dieta bogata w węglowodany i cukry proste w okresie wymagającym szczególnie wartościowego odżywiania.
Przyjrzyjmy się jednak diecie współczesnych dzieci oraz nastolatków, która niestety dominuje w cukry proste oraz tłuszcz. Wszystkie jogurty, serki, napoje, a nawet już teraz woda dla dzieci są wzbogacane (w niektórych z nich-pomimo występujących naturalnie węglowodanów) w cukry! Dodatkowo, moda na Fast-Foody (McDonald, KFC). Brak m.in. witaminy D, wapnia w diecie oraz brak ruchu (zwłaszcza siedzenie przy komputerze, nie rzadko na nie ergonomicznym krześle), tylko przyspiesza pojawienie się pierwszych objawów wad układu kostnego.
Modyfikacja diety oraz stylu życia jest zatem niezbędna. Każdy dzień należałoby rozpoczynać od wypicia szklanki ciepłej wody, można dodać do niej cytrynę. Taki nawyk pobudzi i oczyści przewód pokarmowy, aby był gotowy do przyjęcia pokarmów. Ze względu na szkodliwy wpływ choroby na nerki, w jadłospisie powinny znaleźć się produkty, które je usprawnią: fasola, cebula, szczypiorek, szczypior, buraki, natka pietruszki, seler naciowy, komosa ryżowa, nasiona czerwonego sezamu, orzechy włoskie czy również czarna fasola. Na wbudowywanie wapnia w kości wpływ ma także pierwiastek, jakim jest magnez - dobrym jego źródłem są migdały. Korzystnie jest również włączyć do diety ciemno liściaste warzywa oraz jarmuż, które są bogate w związki wspomagające prawidłową budowę układu kostnego. W praktyce może być to zadanie nie łatwe, ale ciemnozielone warzywa można ,,przemycać’’ do kanapek, zup czy ziemniaków. Migdały czy orzechy mogą być dobrą alternatywą na słodycze.
Kolejnym ważnym elementem w diecie przy tego typu wadach jest witamina E, która poprawia kondycję mięśni podtrzymujących kręgosłup. Szukać jej możemy w następujących produktach: orzechach laskowych, awokado, znowuż migdałach i liściastych warzywach, szparagach, kapuście, pełnym ziarnie a także zielonych strączkach soi. Unikać należy produktów obciążających nerki i wątrobę, czyli produktów wysoko przetworzonych- bogatych w cukier, tłuszcz oraz sól. Wskazane jest baczne czytanie etykiet produktu, a co za tym idzie unikanie produktów posiadających w swym składzie długą listę substancji dodatkowych (konserwantów, wzmacniaczy smaku czy też sztucznych barwników). Pamiętajmy, im dłuższa lista składu, tym produkt jest bardzie przetworzony a na składnik, który jest podany jako pierwszy, logicznie będzie go w żywności najwięcej.
Jeżeli chodzi o suplementację, to uważa się, że właśnie niedobór witaminy D i manganu może powodować skoliozę. Dlatego, nawet jak już jest choroba, należy skontaktować się z lekarzem i ustalić, jaki suplement byłby najskuteczniejszy i w jakich ilościach - szczególnie ważnej dla kości -witaminy D. Zwrócić trzeba uwagę, czy u dziecka nie ma białych plamek na paznokciach, szczególnie kiedy wkracza w okres dojrzewania. Mogą one świadczyć o niedoborze cynku, który można powoli uzupełniać poprzez odpowiedni dobór suplementacji. Jednakże najlepszym źródłem będzie żywienie. Oto produkty, w niego bogate: jaja, mięso (drób), ryby, pestki dyni, nasiona sezamu czy brązowy ryż.
Poza odpowiednim odżywianiem napomknę jeszcze o ważnym aspekcie, mianowicie o aktywności fizycznej, która powinna być dostosowana do możliwości dziecka. Nie można pozwolić, aby dziecko cały dzień przesiadywało przy komputerze czy telewizji! Dodatkowo, nie patrząc na modę, należy wybrać odpowiedni tornister do szkoły a przy biurku w pokoju dziecka powinno stać dobrze wyprofilowane krzesło.
mgr Paulina Wieczorek
Dietetyk
Przeczytaj także: Czerwony jak buraczek..
