Refluks żołądkowy u dziecka

Autor: Magdalena Tęsiorowska

Refluks to problemy dotykający zarówno dorosłych jak i dzieci. Większość z naszych pociech od czasu do czasu posiada objawy charakterystyczne dla tego schorzenia, występujące po spożyciu konkretnych pokarmów. Ale nie tylko produkty spożywcze mogą wywołać u naszych maluszków refluks, istnieje szereg innych czynników ryzyka. Zacznijmy od tego czym właściwie jest ów refluks.

Refluks żołądkowo-przełykowy (z ang. GERD) jest definiowany jako mimowolne zarzucanie treści żołądka do przełyku (nadtrawiony pokarm zamiast iść dalej do jelit cofa się). Jest to zjawisko powszechne – objawy choroby występują u 10-20% populacji europejskiej, częstość zachorowań ciągle wzrasta. Istnieją dwa rodzaje refluksu: fizjologiczny (prawie każdy z nas doświadczył go przynajmniej raz w życiu) oraz patologiczny.

Refluks fizjologiczny:

Epizody choroby występują sporadycznie i trwają krótko, pojawiają się szczególnie po zjedzeniu obfitego, wysokokalorycznego, tłustego posiłku i/lub po wypiciu alkoholu. Refluks często obserwuje się u noworodków i niemowląt ze względu na niedojrzałość anatomiczną układu pokarmowego. U małych dzieci dolny zwieracz przełyku, który zapobiega cofaniu się treści pokarmowej z żołądka, jest niedojrzały i z tego powodu może dochodzić do ulewań pokarmu. Dolny zwieracz przełyku zaczyna sprawnie funkcjonować około 12 miesiąca życia i po tym okresie ulewania powinny ustąpić. Inne przyczyny refluksu u dzieci to: zbyt obfite posiłki, zła pozycja dziecka w trakcie karmienia oraz zaraz po karmieniu. Refluks pojawia się także u kobiet w ciąży, jest on stanem przejściowym.

Refluks patologiczny:

Zwiększa się częstość incydentów refluksowych, pojawiają się inne, dodatkowe objawy. Ten rodzaj choroby jest o wiele groźniejszy, ponieważ błona śluzowa przełyku i jamy ustnej często i przez długi okres czasu narażona jest na działanie kwaśnej treści żołądkowej, czego efektem jest jej podrażnienie i uszkodzenie. Konsekwencją może być stan zapalny przełyku oraz nadżerki. W skrajnych przypadkach powstaje tzw. przełyk Barretta – wielowarstwowy nabłonek płaski zlokalizowany w przełyku zostaje zastąpiony jednowarstwowym walcowatym nabłonkiem jelitowym, co grozi powstaniem i rozwojem nowotworu (osoby z tą patologią mają 50-krotnie wyższe ryzyko zachorowania na nowotwór).

Jakie są objawy choroby?

Najczęstsze objawy refluksu występującego u dzieci to:

• Ulewania
• Wymioty
• Cofanie się pokarmu
• Problemy z jedzeniem
• Mniejszy apetyt
• Grymaszenie
• Ubytek masy ciała
• Problemy z układem oddechowym (nawracające infekcje)
• Bóle brzucha
• Napady kaszlu z towarzyszącym świstem

Refluks jest szczególnie niebezpieczny u niemowląt, ponieważ nagłe cofanie się pokarmu u dziecka w pozycji leżącej prowadzi do bezdechu i może być przyczyną tzw. śmierci łóżeczkowej. Refluksowi towarzyszą inne choroby: mukowiscydoza, zwężenie przełyku, schorzenia układu oddechowego czy porażenie mózgowe.

Objawy refluksu u dorosłych:

• Dysfagia (problemy z połykaniem)
• Kwaśne odbijanie
• Ból i pieczenie w okolicach nadbrzusza
• Zgaga
• Kwaśny smak cofającej się treści żołądkowej w jamie ustnej
• Wymioty i nudności
• Ból gardła i ciągła chrypka
• Piekący ból za mostkiem
• Kaszel szczególnie intensywny w nocy
• Świszczący oddech
• Problemy z dziąsłami i zębami

Pierwsze objawy refluksu pojawiają się krótko po spożyciu posiłku (do godziny), są szczególnie intensywne, gdy chory jest w pozycji leżącej lub schyla się.

Co, oprócz diety wpływa na występowanie refluksu żołądkowo-przełykowego?

• Otyłość
• Niska aktywność fizyczna, lub jej brak i naszych pociech
• Długotrwałe narażenie na stres
• Niektóre leki (przeciwcholinergiczne, azotany)
• Cukrzyca

Istnieją doniesienia wykazujące związek pomiędzy współwystępowaniem alergii pokarmowych a refluksem, alergia pokarmowa jest w 30-40% przyczyną pojawienia się refluksu wtórnego. Związek ten widać zwłaszcza w przypadku alergii u dzieci na białko mleka krowiego: wykazano, że ponad 40% dzieci z refluksem było uczulonych właśnie na ten rodzaj białek.

mgr inż. Magdalena Tęsiorowska
Dietetyk

Przeczytaj także: Zakwaszenie organizmu dziecka