Świąteczne tradycje kulinarne w krajach Europy
Autor: Edyta Kuzara
Wigilia i Święta Bożego Narodzenia to szczególny czas, kiedy spotykamy się w gronie najbliższych, ciesząc się wzajemną obecnością. Świąteczną atmosferę ciepła, bezpieczeństwa i radości zapewniają nam również tradycje świąteczne, także te kulinarne, które trwają w naszych rodzinach niezmiennie od pokoleń. Odświętne potrawy i cudowny aromat pieczonego ciasta, pozwalają nam przenieść się do okresu beztroskiego dzieciństwa. Świąteczne tradycje kulinarne w polskich domach są bardzo różne i wzajemnie się przenikają, bo często bywa tak, że stanowią połączenie zwyczajów obecnych w różnych regionach Polski. O polskie świąteczne tradycje kulinarne należy dbać, gdyż są wspaniałe i niepowtarzalne. Warto jednak, choćby z ciekawości przyjrzeć się, co jedzą w ten szczególny czas mieszkańcy innych krajów europejskich.
Niemcy
W Niemczech każda rodzina ma swoje odrębne świąteczne tradycje kulinarne. Uroczysta świąteczna kolacja składa się pieczonej z kaczki, gęsi lub królika, nadziewanych jabłkami lub kiełbasą. Dodatkiem do pieczeni są zwykle czerwona kapusta oraz kluski ziemniaczane. Popularnymi potrawami są także sałatka ziemniaczana i ryba (karp). Sałatka ziemniaczana jest bardzo uniwersalna, gdyż jedynym niezmiennym składnikiem są ziemniaki. Inne składniki sałatki dodawane są w zależności od upodobań, a wśród nich można wyróżnić: majonez, musztarda, korniszony, jajka, por, cebula, czosnek, jabłko, kapusta, bekon, owoce morza i inne. Świąteczny deser stanowią pierniczki lub ciasto owocowe z rodzynkami i dodatkiem marcepanu.
Sałatka ziemniaczana
6 ugotowanych ziemniaków
6 korniszonów
6 pieczarek konserwowych
połowę małego jabłka
1 ząbek czosnku
mała cebula
jajko
zioła prowansalskie, pieprz
łyżeczka majonezu
łyżeczka oliwy z oliwek
Ziemniaki ugotować, ostudzić i pokroić w kostkę. Ząbek czosnku pokroić w plastry i zrumienić na łyżeczce oliwy. Cebulę pokroić w drobną kostkę. Również w kostkę pokroić ugotowane jajka, jabłko oraz korniszony. Pieczarki pokroić w plasterki. Składniki połączyć ze sobą, dodać czosnek wraz z oliwą, majonez i przyprawić do smaku. W wersji „mięsnej” można dodać kawałki kurczaka, szynki, kabanosa lub parówki drobiowej/ cielęcej.
Francja
Kulinarne świętowanie we Francji rozpoczyna się w Wigilię Bożego Narodzenia, a kończy dopiero w połowie stycznia. Niektóre potrawy są charakterystyczne dla danego dnia, natomiast inne są podawane przez cały okres bożonarodzeniowy. Niektóre dania są popularne w całej Francji, bez względu na region i większość Francuzów nie wyobraża sobie, aby mogło ich zabraknąć podczas świąt Bożego Narodzenia. Jedną z istotnych tradycji jest liczba serwowanych potraw. Podaje się zwykle 7 bezmięsnych przystawek, co ma reprezentować siedem boleści Matki Bożej oraz 13 deserów – symbolizujących Jezusa i dwunastu Apostołów. Tradycyjnie przystawki są spożywane wraz z lampką wina (białego Lu czerwonego) po powrocie rodziny z wigilijnej mszy, a ich składnikami mogą być: ostrygi, pasztet z gęsich wątróbek, łosoś, kawior, omlety, oliwki, bliny (gryczane placki) oraz sałatki np. ratatoulle, czasami również orzeszki. Natomiast 13 deserów to niewyszukane produkty takie jak: prażone orzechy laskowe, rodzynki, pomarańcze, jabłka, kandyzowane owoce, ciasteczka, regionalne słodycze, gruszki, biały i ciemny nugat, słodki chlebek, migdały i orzechy włoskie. Głównym świątecznym daniem jest „la reveillon”. To wykwintne danie różni się w zależności od tradycji w danej rodzinie. Może to być zarówno indyk nadziewany jadalnymi kasztanami, jak również kaczka, szynka, ryba, homar, krab albo dziczyzna. Składniki same w sobie nie są tak ważne jak ich wysoka jakość oraz kunszt przygotowania tej potrawy. Najpopularniejszym ciastem podawanym przez cały okres świąteczny jest Bûche de Noël – rolada biszkoptowa z kremem czekoladowym, waniliowym orzechowym lub kawowym. Często jest przyozdabiana świątecznymi figurkami z cukru, a swoim kształtem ma przypominać polano drewna, które według tradycji podtrzymywało ogień w domowym piecu w wieczór wigilijny.
Sałatka ratatouille
1 mały bakłażan
1 szkl. wody
¼ łyżeczki soli
3 łyżki oliwy z oliwek
2 łyżki soku z cytryny
½ łyżeczki suszonej bazylii
½ łyżeczki soli
½ łyżeczki musztardy, szczypta pieprzu,
2 średnie pomidory (posiekane)
Średnia cukinia pokrojona w plasterki
1 cebula pokrojona w pióra
1 mała zielona papryka posiekana
Kilka łyżek natki pietruszki
Bakłażana pokroić w kostkę. Zagotować wodę z ¼ łyżeczki soli i dodać bakłażana. Przykryć garczek i poczekać aż się zagotuje, zmniejszyć ogień, zdjąć pokrywkę i gotować bakłażana ok.5-8 min, aż do zmięknięcia, po czym go osuszyć. Zmieszać oliwę, sok z cytryny, ½ łyżeczki soli, bazylię, pietruszkę, musztardę, pieprz. Powstały sos dodać do wymieszanych warzyw. Przed podaniem należy przechowywać ok. 80 min. w lodówce.
Włochy
Do typowych włoskich dań świątecznych należy m.in. Baccalà (solony, suszony dorsz), vermicelli (makaron podobny do nitek spaghetti tylko cieńszy), zapiekany makaron (typowym jest lazania), kapłon (młody kogut) lub indyk. Tradycyjna wigilijna wieczerza składa się z siedmiu rodzajów ryb (czasami jest ich 9 lub 13 – w zależności od regionu) np. pieczonego lub smażonego węgorza, caponata di pesce (sałatki rybnej). Istotną część świątecznego menu stanowią desery: struffoli, cenci (faworki), suszone figi, migdały w miodzie, jadalne kasztany oraz marcepan.
Struffoli są to małe kulki ciasta smażone w oleju (lub smalcu), a następnie obtaczane w ciepłym miodzie oraz posypywane np. owocami kandyzowanymi. Popularnym smakołykiem są także słodkie babki: panforte (specjalność Sieny), pandolce (specjalność Genui) i panettone (wywodzi się z Mediolanu). Ciasto ma kształt wysokiej kopuły i jest bardzo puszyste. Zwykle zawiera rodzynki oraz kandyzowane skórki: cytrynową i pomarańczową. Panettone często spożywa się z serkiem mascarpone, popijając likierem amaretto.
Struffoli
1 szkl. mąki
¼ łyżeczki soli
2 duże jajka
1 łyżeczka startej kandyzowanej skórki pomarańczowej
Olej do smażenia
1 szklanka miodu
Kolorowa słodka posypka
Mąkę i sól wymieszać w dużej misce. Dodać jajka oraz skórkę pomarańczową. Ciasto dobrze wyrobić i zostawić na 30 min. pod przykryciem. Następnie podzielić je na 2 części, z których należy uformować grube walce. Kroić je w kawałki o grubości ok. 1,5-2 cm. Smażyć w wcześniej rozgrzanym oleju (tak jak pączki). Po uzyskaniu brązowego koloru wyjąć z oleju i odsączyć na papierowychręcznikach. Miód powoli podgrzać w dużym rondlu, doprowadzając do wrzenia. Po zdjęciu miodu z ognia wkładać do niego struffoli. Po wyjęciu na talerz, uformować kopczyk i posypać kolorowa posypką.
* * *
Z okazji Świąt Bożego Narodzenia pragnę Państwu życzyć, aby Mały Jezus - Wielka Radość narodziła się w Państwa sercach, ciepło rodzinnej atmosfery napełniło nadzieją na lepsze jutro, a pyszne potrawy świątecznego stołu przeniosły do czasów beztroskiego dzieciństwa.
mgr inż. Edyta Kuzara
Przeczytaj także: Sposób na świąteczne łakomstwo
