Wielkanocna uczta

Autor: Alicja Hojda

Polska tradycja mówi, że wielkanocne śniadanie to uczta po trwającym 40 dni poście. Obfituje przede wszystkim w mięsa, zwłaszcza tłuste, takie jak kiełbasy, pasztety, pieczenie, wędzonki oraz jaja w różnych postaciach, a także mazurki, baby i inne słodkości. Taka ilość tłuszczu i białka to nie lada wyzwanie dla każdego, zarówno małego, jak i dorosłego układu pokarmowego. Wszakże pora wielkanocnej uczty, poranek, sprzyja nieco lepszemu trawieniu, to jednak warto zadbać o to, by na stole nie gościły same ciężkostrawne i tłuste dania. Śniadanie powinno dodawać energii, a nie przykuwać do kanapy (i stołu) na resztę świątecznego dnia.

Pamiętajmy, że dzieci, które nie ukończyły jeszcze 1 roku życia, nie powinny jeść tradycyjnych mocno przyprawionych i tłustych kiełbas, pasztetów, wędzonych mięs, czy jajek w majonezie z „dorosłego” wielkanocnego stołu. Starszym dzieciom lepiej przygotować łagodniejsze wersje potraw, które z powodzeniem będą mogły zjeść też mamy karmiące piersią, a także kobiety ciężarne, którym dokucza zgaga.

Wiosna to czas, kiedy nasze organizmy wręcz same domagają się zmiany diety na bogatą w świeże warzywa i owoce. Wielkanocne śniadanie powinno więc obfitować w świeżość i kolory. Postawmy na surówki, sałatki, aromatyczne świeże zioła. Tradycyjne dania niech będą jedynie dodatkiem akcentującym polski zwyczaj.

Niektórzy nie wyobrażają sobie Wielkanocy bez żurku czy barszczu białego z jajkiem i kiełbasą. Z racji tego, że są przyrządzane na wędzonce i mają sporo niezdrowego tłuszczu nie nadają się dla małych dzieci. Zamiast tych „ciężkich” zup proponuję aromatyczny, pełen warzyw barszcz ukraiński podany z łyżką jogurtu, ugotowanym jajkiem i dużą ilością świeżego koperku. Zamiast zwykłych jajek w majonezie można przygotować jajka faszerowane różnymi kolorowymi nadzieniami, np. z twarożkiem, szczypiorkiem i rzodkiewką, z pieczarkami i zieloną pietruszką, z kolorową papryką i tuńczykiem. Zamiast majonezu do związania nadzienia warto użyć jogurtu lub naturalnego serka homogenizowanego. Dla mniejszych dzieci idealne będą pasty jajeczne z dodatkiem różnych warzyw. Zrezygnujmy z kupowania wędlin na rzecz samodzielnego upieczenia czy ugotowania aromatycznych mięs, a tradycyjny pasztet zamieńmy na pieczenie mięsno-warzywne czy też „pasztety” wegetariańskie. Aby dorośli nie musieli rezygnować całkowicie z tradycyjnej tłustej kiełbasy czy wędzonego boczku, a jednocześnie aby uczta wielkanocna była lżejsza i zdrowsza, podajmy je w sałatkach ze świeżymi warzywami. Na deser proponuję świeże owoce, mazurek z owocami i cytrynową babkę.

Oto przykładowe zdrowe menu na wielkanocne śniadanie:

• barszcz ukraiński z jajkiem
• pieczeń z indyka faszerowana papryką
• jajka faszerowane pastami warzywnymi
• jajka w pomidorach
• sałatka ze szpinaku i wędzonego boczku
• sałatka z łososiem
• cytrynowa babka
• świeże owoce: jabłka, gruszki, cytrusy

Jako dodatek podajmy na stół razowe pieczywo, najlepiej samodzielnie upieczone w domu. Dla dorosłych przygotujmy pikantny sos ze świeżego chrzanu i czosnkowo-jogurtowy.

Kilka przepisów:

PIECZEŃ Z INDYKA FASZEROWANA PAPRYKĄ

Składniki:

- 2 kg piersi z indyka
- 1 papryka żółta, czerwona i zielona
- pęczek natki pietruszki
- ½ pęczka bazylii
- 4 duże ząbki czosnku
- 2 łyżeczki ziół prowansalskich
- łyżeczka curry
- sól, pieprz
- sok z ½ cytryny
- 6 łyżek oleju rzepakowego

Wykonanie:

Czosnek obrać i przecisnąć przez praskę. Natkę pietruszki i bazylię dokładnie opłukać i posiekać, włożyć razem z czosnkiem do miseczki. Dodać przyprawy, sok z cytryny i olej, dokładanie wymieszać.

Mięso opłukać i osuszyć papierowym ręcznikiem. Nożem wyciąć podłużną kieszeń. Połową przygotowanej zalewy natrzeć środek mięsa, resztą wierzch. Wstawić do lodówki na 2 godziny.

Papryki umyć, osuszyć, dokładnie oczyścić z pestek i pokroić w szerokie paski. Nadziać papryką zamarynowane mięso. Zszyć lub spiąć wykałaczkami.

Ułożyć mięso na blasze do pieczenia, podlać wodą i wstawić do nagrzanego do 200°C piekarnika. Piec około 50 minut często polewając wyciekającym sosem. Następnie zmniejszyć temperaturę do 180°C i piec około godziny.

JAJKA W POMIDORACH

Składniki (4 porcje):

- 4 duże pomidory
- 4 jaja
- 2 cebulki dymki
- garść liści szpinaku
- 2 ząbki czosnku
- 2 łyżki oliwy z oliwek
- łyżka masła
- świeża bazylia
- sól, pieprz
- szczypiorek

Wykonanie:

Pomidory umyć, osuszyć, odciąć wierzchy (mniej więcej ¼ wysokości), wydrążyć miąższ pozostawiając ścianki grubości ok. 1 cm. Środek pomidorów posolić, popieprzyć i odwrócić otworami do dołu by wyciekł sok. Z miąższu wyjąć pestki i pokroić go w kostkę.

Cebulki obrać, pokroić w talarki i zeszklić na oliwie. Dodać sparzone liście szpinaku oraz miąższ pomidorów. Smażyć do chwili odparowania soku. Doprawić solą, pieprzem, dodać listki bazylii.

Powstałym nadzieniem wyłożyć wydrążone pomidory. Ustawić je ciasno jeden obok drugiego w rondlu. Podlać sokiem pomidorowym lub odrobiną wody. Do każdego pomidora wbić jedno jajko, położyć na wierzch wiórki masła i dusić pod przykryciem na wolnym ogniu aż jajka się zetną (żółtko może być półpłynne). Posypać posiekanym szczypiorkiem.

SAŁATKA ZE SZPINAKU I BOCZKU

Składniki:

- 300 g młodych liści szpinaku
- 5 plastrów chudego wędzonego boczku
- 2 łyżki oliwy z oliwek
- sól, pieprz, ocet balsamiczny
- ewentualnie ser parmezan

Wykonanie:

Szpinak dokładnie umyć. Można posiekać grubo lub zostawić w całości, jeśli liście są małe. Włożyć do miski. Na patelni rozgrzać oliwę i zrumienić pokrojony w kostkę boczek. Przełożyć wraz z oliwą do szpinaku, doprawić solą, pieprzem, octem. Można posypać wiórkami parmezanu.

SAŁATKA Z ŁOSOSIEM

Składniki:

- 8 małych ziemniaków
- 2 dzwonka łososia
- 1 świeży ogórek
- pęczek rzodkiewek
- 1 czerwona cebula
- świeży koperek

Sos:

- 2 łyżki musztardy Dijon
- 1 łyżeczka miodu
- 2 łyżki oliwy
- 6 łyżek bulionu warzywnego
- 1 łyżka soku z cytryny
- ½ pęczka posiekanej drobno cebulki dymki
- sól, pieprz

Wykonanie:

Ziemniaki dokładnie umyć, ugotować w osolonej wodzie, ostudzić.

Rybę opłukać i udusić w niewielkiej ilości wody, ostudzić. Warzywa oczyścić i dokładnie umyć pod bieżącą wodą, osuszyć. Cebulę pokroić w cienkie półplasterki, ogórek i rzodkiewkę w plasterki.

Na półmisku ułożyć plastry ogórka, rzodkiewek, cebuli. Na wierzchu położyć ziemniaki pokrojone na połówki lub ćwiartki i łososia podzielonego na małe kawałki. Składniki sosu wymieszać dokładnie i polać sałatkę. Udekorować gałązkami koperku.

Przepisy na wielkanocne wypieki idealne dla maluchów i inne świąteczne potrawy można znaleźć na naszej stronie w dziale Wielkanoc.

mgr Alicja Hojda
Dietetyk

Przeczytaj także: Wielkanocne zwyczaje kulinarne dawniej i dziś