Wpływ azotynów na nasz organizm
Autor: Natalia Ciesielczuk
Do jeszcze niedawna, azotany uważane były za bardzo szkodliwy składnik naszej diety, jednak obecnie, dzięki najnowszej wiedzy, zdobytej w różnych badaniach, pogląd ten jest ciągle weryfikowany.
Azotany (V), jako związki chemiczne, wykazują toksyczność w niedużym stopniu. W naszym organizmie jednak służą jako substrat potrzebny do powstania azotynów- azotanów (III), których głównym zadaniem jest utlenianie żelaza, co w rezultacie prowadzi do powstawania związku o nazwie methemoglobina, hemoglobiny niezdolnej do przenoszenia tlenu. Proces ten jest dość niebezpieczny, szczególnie dla niemowląt, małych dzieci oraz osób starszych. Kolejnym negatywnym działaniem azotynów w naszym organizmie jest powstanie niedokrwistości w wyniku skrócenia czasu przeżycia czerwonych krwinek i ich łatwiejszego rozpadu. Ponadto, narażenie naszego organizmu na obecność azotanów i azotynów zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń w funkcjonowaniu błony śluzowej jelita cienkiego.
Azotyny wpływają także na tworzenie się związków, które wykazują rakotwórcze, mutagenne (uszkodzenie DNA) teratogenne (działanie toksyczne na zarodek) oraz embriotoksyczne (niebezpiecznie działanie na zarodek w okresie embrionalnym) działanie. Spożywanie ich w dużej ilości może także powodować obniżenie zdolności rozrodczych i poronienia u kobiet w ciąży. Prowadzone badania wykazują także negatywny wpływ azotynów na metabolizm białek, węglowodanów, witamin E i A a także na funkcjonowanie tarczycy.
Azotany i azotyny możemy znaleźć w wielu warzywach i ich przetworach, w produktach mleczarskich a także w produktach mięsnych, gdzie szeroko stosowane są jako substancje dodatkowe.
Według przeprowadzonych badan, trzy czwarte azotynów obecnych w naszej codziennej diecie dostarczamy spożywając warzywa, głównie ziemniaki. Ale równie bogatymi źródłami azotynów są warzywa takie jak buraki oraz szpinak.
Według FAO WHO dzienna dopuszczalna ilość spożycia jonu azotanowego wynosi 3,7 mg/kg masy ciała, natomiast jonu azotynowego tylko 0,06 mg/kg masy ciała.
Niedawno jednak zaczęto uważać, że azotyny mogą mieć nie tylko negatywny wpływ na nasz organizm. Niektórzy naukowcy chcą nawet, by włączyć je do grupy składników odżywczych. Ich pozytywne działanie łączy się bowiem z obniżaniem ciśnienia krwi a także ze zwiększeniem wydolności organizmu, głównie w czasie podejmowanego wysiłku fizycznego. Właściwości te związane są z działaniem tlenku azotu (NO), który uważany jest za najmniejszą cząstkę aktywną biologicznie. Związek ten potrafi regulować ciśnienie krwi, rozszerza naczynia krwionośne a ponadto hamuje gromadzenie się płytek krwi.
Trzeba jednak pamiętać, że badania, które wskazują na pozytywne skutki działania azotanów na organizm wiążą się z ich naturalnym występowaniem w roślinach. Ich spożywanie wzbudza jednak ciągle wiele kontrowersji, dlatego też stale prowadzone są różne badania, których wyniki pozwolą stwierdzić jak jest w rzeczywistości. Biorąc pod uwagę na wielokierunkowe działanie toksyczne zaleca się zwracać szczególną uwagę na ich obecność w diecie.
mgr inż. Natalia Ciesielczuk
Dietetyk
Przeczytaj także: Substancje dodatkowe w napojach, na które należy uważać w żywieniu dziecka
