Zapotrzebowanie na wapń u niemowląt
Autor: Alicja Hojda
Wapń jest pierwiastkiem niezbędnym do budowy kości i zębów. Bierze też udział w wielu ważnych procesach zachodzących w organizmie (np. krzepnięcie krwi) i odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie mięśni, nerwów, serca i układu krążenia.
Niemowlęta cechują się największą zdolnością do przyswajania wapnia z pożywienia. Ustalono, że u dzieci karmionych wyłącznie piersią przyswajalność wapnia w przewodzie pokarmowym wynosi 61%. U starszych niemowląt, które oprócz mleka matki dostają inne pokarmy, jest ona mniejsza i wynosi około 50%.
Aktualne normy żywienia określają wystarczające dobowe spożycie wapnia na poziomie 300 mg dla niemowląt w pierwszym półroczu życia i 400 mg dla niemowląt starszych. Zalecenia opracowano na podstawie analizy ilości spożywanego przez niemowlę mleka matki oraz średniej zawartości wapnia w tym pokarmie. U starszych niemowląt w określaniu zalecanego spożycia wapnia uwzględnia się zarówno ilość tego składnika dostarczanego z pokarmem matki, jak też ilość zawartą w podawanych dziecku stałych pokarmach uzupełniających, uwzględniając niższą przyswajalność tego pierwiastka.
Normy obecne zostały obniżone w stosunku do tych z lat 1994 – 2001 (wówczas zalecano 600 i 800 mg wapnia na dobę odpowiednio dla niemowląt w pierwszym i drugim półroczu życia) i odpowiadają zaleceniom Światowej Organizacji Zdrowia oraz normom przyjętym w innych krajach świata.
Za prawidłowe wchłanianie wapnia w jelicie cienkim przy umiarkowanym lub niskim jego spożyciu odpowiedzialna jest witamina D. Dlatego, aby nie zabrakło wapnia, należy dbać o odpowiednią suplementację tej witaminy zgodnie z zaleceniem lekarza. Mleko matki zawiera jej bowiem zbyt mało.
Niezbędne są również spacery na świeżym powietrzu, gdyż pod wpływem promieniowania słonecznego w skórze produkowana jest witamina D.
Pokarm kobiecy zawiera około 20 – 33 mg wapnia w 100 ml. Jest to ilość wystarczająca, by zapewnić niemowlęciu prawidłowy rozwój. Mleko modyfikowane zawiera zazwyczaj więcej wapnia. Około 600 – 700 ml mleka zapewnia odpowiednią podaż wapnia w pierwszym półroczu życia, a w drugim już 500 ml wystarcza, by norma na wapń została spełniona. Pod koniec pierwszego roku życia do diety niemowlęcia oprócz mleka wprowadzamy też bogate w wapń przetwory mleczne, a także warzywa (np. brokuły).
U niemowląt karmionych piersią lub wystarczającą ilością mleka modyfikowanego niedobory wapnia praktycznie nie występują. Nadmiar wapnia we krwi (hiperkalcemia) może natomiast pojawić się przy przedawkowaniu witaminy D.
Wystarczająca podaż wapnia jest bardzo istotna, ponieważ w pierwszym roku życia układ kostny dziecka bardzo intensywnie się rozwija i potrzebuje budulca do prawidłowej mineralizacji i wzrostu. Niedobór tego pierwiastka w momencie, kiedy malec zaczyna stawiać pierwsze kroki może skutkować wadami postawy. Długotrwały niedobór wapnia (powiązany z niedoborem witaminy D) może również doprowadzić do krzywicy. Niedostateczne wysycenie kości wapniem w najmłodszych latach grozi osteoporozą w wieku dorosłym. Ponadto, bez odpowiedniej ilości wapnia w diecie zęby dziecka będą bardziej podatne na próchnicę.
mgr Alicja Hojda
Dietetyk
Przeczytaj także: Mleko matki – FAKTY i MITY
