Żywienie niemowląt i dzieci w wieku poniemowlęcym z biegunką ostrą (Część II)
Autor: Edyta Kuzara
Zasady żywienia niemowląt z biegunką ostrą
W przypadku wystąpienia objawów biegunki ostrej (o nasileniu lekkim i umiarkowanym) u niemowląt przez 4 pierwsze godziny konieczne jest nawodnienie dziecka omówionymi już wcześniej (w części I artykułu) płynami nawadniającymi.
Nawadnianie doustne należy przeprowadzić w dwóch etapach. W pierwszej fazie płyny nawadniające należy podawać w zależności od stopnia odwodnienia, zwykle w ilości 50-100 ml/kg masy ciała dziecka, małymi porcjami, co kilka, kilkadziesiąt minut. Dodatkowo powinno się podawać 5-10 ml płynu/kg masy ciała po każdych wymiotach i oddanym stolcu. W drugiej fazie dalej podaje się płyny nawadniające w takich ilościach jak w pierwszym etapie, a jednocześnie należy powrócić do nieznacznie zmodyfikowanej diety sprzed wystąpienia biegunki.
Gdy niemowlę karmione jest naturalnie nie zaleca się rezygnacji z karmienia – niemowlę powinno być karmione piersią niezależnie od nawadniania. Taki sposób postępowania pozwala zmniejszyć nasilenie biegunki, ułatwia uzyskanie optymalnego poziomu nawodnienia i skraca czas trwania choroby.
W przypadku sztucznego żywienia niemowląt po 4 godzinnym okresie nawadniania podaje się mleko modyfikowane, mieszanki, zupy, natomiast nie zaleca się wprowadzania produktów z glutenem.
Lekarze czasami proponują podawanie [/b]niemowlętom karmionym mieszankami sztucznymi[/b], mleko modyfikowane np. Bebiko 1 gotowane na marchwiance (marchew z uprawy ekologicznej) tzw. „mleko marchwiowe” lub Bebiko 1 z klejem ryżowym (1 lyżeczka kleju na 100 ml mieszanki dla dzieci do 4-miesiąca życia), a od 5-miesiąca życia mieszankę z klejem ryżowym – np. Bebiko 2R.
Przepis na „mleko marchwiowe” (składniki na 100 ml)
1,5 dag Bebiko 1
5 dag marchwi
0,1 litra wody
Sól
Z marchwi należy przygotować marchwiankę. Po odcedzeniu części wywaru z marchwi należy rozpuścić w nim mieszankę np. Bebiko 1, następnie gotować przez 3 min.
W przypadku gdy biegunka nie ustępuje przez kilka dni, niemowlę cierpi na nietolerancję mleka lub uczulenie na białko mleka krowiego powinno się mu podawać preparaty mlekozastępcze nisko- lub bezlaktozowe np. Bebilon-pepti 1, Enfamil-O-Lac (nie ma zmienionego składu białkowego), Humana HN itp. Wówczas, gdy niemowlę ukończyło 3 miesiące życia można mu podawać preparaty sojowe np. Humana SL, Isomil itp. Preparaty mlekozastępcze zamiast w wodzie mogą być rozpuszczane również w marchwiance lub kleiku ryżowym.
Przykładowo Humana HN jest produktem na bazie bananów (stanowią aż 63% składu), przeznaczonym do żywienia niemowląt (już od 1 miesiaca życia) i dzieci cierpiących na biegunkę ostrą. Jest to preparat niskolaktozowy oraz naturalnie bogaty w składniki mineralne. Zawiera probiotyki i występujące w bananach beta-glukany. Można go podawać zarówno w postaci kaszki, jak i w formie płynnej.
Zasady żywienia dzieci powyżej 1 r.ż. z biegunką ostrą
Dzieci powyżej 1 roku życia rzadziej zapadają na biegunkę ostrą, a jej objawy są u nich łagodniejsze. Nie jest ona w ich przypadku tak niebezpieczna jak dla niemowląt, a jednak także konieczne jest tutaj leczenie dietą. Biegunka bakteryjna może wymagać nawet podawania leków.
Żywienie dziecka w wieku poniemowlęcym z biegunką ostrą polega na jego 4 godzinnym nawadnianiu płynami nawadniającymi, a następnie zastosowaniu diety lekkostrawnej zawierającej produkty o właściwościach zapierających takie jak: tarte jabłko, gotowany na wodzie ryż, chudy rosół z białym rozdrobnionym mięsem, z kaszą kukurydzianą, z płatkami ryżowymi, kisiel z czarnych jagód, marchewka z mięsem, dynia.
Źródłem białka w diecie dla dzieci z biegunką ostrą powinny być produkty o niskiej zawartości tłuszczu: chude mięso, drób, jaja, sery twarogowe, jogurty. Węglowodany powinny pochodzić z produktów skrobiowych takich jak: ryż, drobne kasze. Nie należy podawać produktów takich jak: cukier buraczany, miód, dżemy wysokosłodzone, słodycze, soki słodzone, sok jabłkowy, coca-cola. Zawierają one dwucukry – sacharozę, laktozę oraz cukry proste - glukozę i fruktozę, które wywołują procesy fermentacyjne w jelitach i mogą doprowadzić do nasilenia biegunki.
Warzywa powinno się podawać dzieciom w postaci gotowanej i rozdrobnionej[b/]. Należy w szczególności pamiętać o włączeniu do diety warzyw z dużą zawartością pektyn (marchew, dynia). Z diety należy [b]wykluczyć warzywa wzdymające takie jak: kapustne, cebulowe, suche nasiona roślin strączkowych. Z owoców zaleca się podawanie bananów i jabłek, ze względu na wysoką zawartość pektyn.
Bardzo ważne jest aby po 4 godzinnym nawodnieniu powrócić do normalnego sposobu żywienia (nieznacznie zmodyfikowanego). Takie postępowanie przyśpiesza powrót dziecka do zdrowia i ochrania je przez biegunką przewlekłą. Dotyczy to nie tylko dzieci starszych, ale również niemowląt żywionych sztucznie i w sposób mieszany (powrót do wcześniej stosowanej mieszanki).
Działanie wspomagające przy leczeniu biegunki mogą mieć wybrane szczepy bakterii probiotycznych, przy czym wyniki badań jeżeli chodzi o ich skuteczność leczniczą znacznie się od siebie różnią.
Jak powszechnie wiadomo lepiej jest zapobiegać, niż leczyć dlatego, aby ustrzec niemowlę i dziecko przed biegunką ostrą należy zawsze dbać o higienę własną i otoczenia podczas przygotowywania posiłków, przechowywać produkty we właściwych warunkach(np. w niskiej temperaturze) i poddawać żywność odpowiedniej obróbce termicznej. Ponadto osoby chore powinny ograniczyć kontakt z dziećmi. Zakażeniom wywoływanym przez rotawirusy można zapobiegać szczepiąc przeciwko nim zdrowe niemowlęta do 24-26 miesiąca życia. Szczepionki skutecznie zmniejszają ryzyko wystąpienia ciężkiej biegunki i hospitalizacji.
mgr inż. Edyta Kuzara
Dietetyk
Przeczytaj także: Żywienie niemowląt i dzieci w wieku poniemowlęcym z biegunką ostrą (Część I)
