Grzyby - kto może je jeść a kto nie?
Autor: Beata Smulska
Jesień – sezon naszych polskich owoców i warzyw, czyli papryki, cukinii, pomidorów, jabłek, śliwek, gruszek… Jest to też czas, kiedy w lasach pojawiają się grzyby. Lubmy je zbierać, jeść, suszyć i marynować. Warto więc się dowiedzieć, kto może jeść grzyby, a kto nie? Komu mogą zaszkodzić, a kto może je jeść bez obawy o kłopoty ze zdrowiem?
Jeśli chodzi o dzieci, nie wszyscy rodzice wiedzą, że dzieciom nie należy podawać grzybów. Ci, którzy wiedzą, że nie zawsze rozumieją, skąd ten zakaz.
Głównym powodem, dla którego nie podaje się dzieciom grzybów, jest ich ciężkostrawność oraz stosunkowo duże ryzyko popełnienia błędu przez zbierających.
Grzyby są na tyle ciężkostrawne, że nawet dorośli mają czasem problemy żołądkowe po ich zjedzeniu, a co dopiero dzieci… Nietrawiona przez organizm chityna (jeden ze składników grzybów) może dodatkowo podrażniać młody przewód pokarmowy. Z tego samego powodu nie wolno grzybów jeść ludziom z problemami żołądkowymi, z chorobami nerek czy wątroby. Drugim ważnym czynnikiem jest to, że w przypadku delikatnych organizmów dzieci, nietrudno u nich o śmiertelne zatrucie lub trwałe uszkodzenie nerek lub wątroby. Maluch nie musi wcale zjeść muchomora sromotnikowego, aby konsekwencje dla jego zdrowia okazały się dramatyczne.
Dlatego dzieciom poniżej 10 roku życia nie podajemy grzybów w ogóle (wyjątek mogą stanowić pieczarki), a powyżej tego wieku serwujemy je w niedużych ilościach i w odpowiedniej postaci (raczej ugotowane, a nie smażone). Nie należy też nigdy serwować dzieciom grzybów wieczorem, ponieważ zalegająca w żołądku treść prawie zawsze utrudnia im zasypianie. Unikajmy dodatkowego obciążania potraw z grzybami innymi ciężkostrawnymi składnikami (smażony boczek, tłusta śmietana itp.).
A co z kobietami w ciąży? Niejedna ciężarna ma wątpliwości, czy w czasie ciąży można jeść grzyby. Specjaliści uspokajają jednak, że spożywanie jadalnych grzybów nie szkodzi ani przyszłej mamie, ani jej dziecku. W grzybach znajduje się wiele składników odżywczych, przy czym są one niskokaloryczne. Dostępnych jest wiele rodzajów grzybów, które pomagają ciężarnym dostarczyć płodowi ważnych dla niego mikro- i makroelementów. Szczególnie korzystne jest spożywanie grzybów o ciemnym zabarwieniu.
Składniki odżywcze w grzybach
Grzyby są bogatym źródłem witamin z grupy B, które są niezbędne w czasie ciąży. Ryboflawina, czyli witamina B2, uczestniczy w wytwarzaniu energii, a także w utrzymywaniu oczu, skóry i czerwonych krwinek w dobrej formie. Niacyna – witamina B3 – bierze udział w trawieniu i funkcjonowaniu nerwów. Kwas pantotenowy pomaga zarówno w funkcjonowaniu nerwów, jak i w produkcji hormonów. Dla ciężarnych ważnym składnikiem odżywczym jest także żelazo. Dzienne zapotrzebowanie na żelazo jest większe w przypadku kobiet spodziewających się dziecka. Żelazo jest bowiem niezbędne w produkcji hemoglobiny we krwi. Odpowiednia ilość żelaza w diecie chroni przed anemią i obniża ryzyko przedwczesnego porodu oraz niskiej wagi urodzeniowej dziecka. Doskonałym źródłem żelaza jest smardz. Duże ilości żelaza znajdują się również w pieprzniku jadalnym oraz boczniaku.
Niektóre grzyby, na przykład boczniak, pieczarka czy smardz zawierają duże ilości fosforu – ważnego minerału dla mocnych kości i zębów. Mają w sobie również potas. Spełnia on istotną rolę w równowadze płynów w organizmie, w ciśnieniu krwi oraz kontroli nerwów i mięśni. Smardz jest nie tylko bogaty w żelazo, ale i dostarcza niemal 20% dziennego zapotrzebowania ciężarnych na cynk. Ten minerał jest konieczny do produkcji enzymów i insuliny.
Przeciwutleniacze w grzybach
W czasie ciąży warto wprowadzić grzyby do swojego jadłospisu, gdyż oprócz wyżej wymienionych składników odżywczych mają w sobie selen. Ten minerał działa jak przeciwutleniacz w komórkach człowieka, chroniąc je przed szkodliwym wpływem środowiska. Czynniki zewnętrzne mogą przyczynić się bowiem do problemów z narządami wewnętrznymi. Ponadto selen wzmacnia układ odpornościowy i pomaga uniknąć chorób, zwłaszcza w trakcie ciąży. Niewiele produktów roślinnych zawiera duże ilości selenu, ale pieczarki mają w sobie znaczące ilości tego minerału. Nawet niewielkie ilości grzybów dodawane do posiłków mogą przysłużyć się zdrowiu ciężarnej.
Tak więc nie bójmy się grzybów, idźmy do lasu i je zbierajmy (oczywiście tylko te jadalne). Taka wycieczka do lasu to także świetna okazja do pooddychania świeżym powietrzem, przyniesienia pięknych przebarwionych liści oraz żołędzi, gałązek z owocami jarzębiny i innych darów lasu.
mgr inż. Beata Smulska
Dietetyk
Przeczytaj także: Drugie śniadanie do szkoły
