„Kiedy mama nie może karmić piersią …”
Autor: Angelika Drozd
„Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć Jutro. Jego imię brzmi Dzisiaj”. [Gabriela Mistral]
„Kiedy mama nie może karmić piersią …”
Powszechnie wiadomo, że mleko kobiece jest najwłaściwszym pokarmem, zaspokajającym wszystkie potrzeby żywieniowe niemowląt. Karmienie piersią zaleca Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Amerykańska Akademia Pediatrii (APP) oraz Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN). Istnieją jednak sytuacje, w których mama nie może karmić piersią.
Do głównych przeciwwskazań zaliczamy rozpoznanie u mamy:
• czynnej, nieleczonej gruźlicy (karmienie jest dopuszczalne po ≥ 2 tygodniach leczenia),
• zakażenie wirusem HIV,
• przyjmowanie przez nią niektórych leków.
Czasami niemożność karmienia piersią powodują również choroby występujące u dzieci, takie jak:
• galaktozemia (niemożność przekształcania galaktozy w glukozę),
• wrodzona nietolerancja laktozy (brak enzymu laktazy odpowiedzialnego za rozkład laktozy, występującej w mleku i innych produktach nabiałowych).
W takich przypadkach, po konsultacji z lekarzem, mama powinna zastąpić swoje mleko mlekiem modyfikowanym. Do tego celu stworzono preparaty do początkowego i następnego żywienia niemowląt. Są one zaliczane do środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego.
Już od wieków, obok żywienia naturalnego, stosowane jest karmienie sztuczne. Dawniej niemowlętom podawano mleko krowie lub kozie. Jednak nie spełniały one potrzeb żywieniowych, a wręcz były dla nich szkodliwe. Dopiero kilkadziesiąt lat temu stworzono sztuczne mieszanki mleczne bezpieczne dla zdrowia i życia dzieci. Niemiecki lekarz pediatra dr Heinz Lemke przez lata badał możliwości stworzenia specjalnego mleka dla niemowląt zbliżonego składem do mleka matki. Udało mu się to dopiero w 1949 roku.
Mleko krowie zostało zmodyfikowane w taki sposób, by jego skład był zbliżony do składu mleka matki. Dzieci karmione niemodyfikowanym mlekiem krowim są zagrożone m.in. przeciążeniem osmotycznym nerek – spowodowane to jest szczególnie dużą zawartością sodu w mleku krowim. Ze względu na dużą ilość kazeiny, może wystąpić upośledzone wchłanianie żelaza w organizmie malucha. Poza tym, mleko krowie jest zupełnie pozbawione wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (kw. arachidonowego i DHA), które są niezbędne do prawidłowego rozwoju ośrodkowego układu nerwowego. Tłuszcz zawarty w niemodyfikowanym mleku krowim jest mniej zemulgowany, przez co jest trudniej przyswajalny. Poniższa tabela pokazuje różnice zawartości składników odżywczych między mlekiem mamy a niemodyfikowanym mlekiem krowim.
Tabela: Porównanie zawartości składników odżywczych w pokarmie kobiecym, mleku krowim i mleku modyfikowanym.
Proces modyfikacji mleka krowiego podczas produkcji mleka dla niemowląt obejmuje:
• zmniejszenie ilości białka i modyfikację stosunku kazeiny do serwatki (niższa zawartość białka
w mleku modyfikowanym zmniejsza obciążenie niedojrzałych jeszcze nerek dziecka),
• zwiększenie ilości węglowodanów poprzez dodanie laktozy (zwiększona zawartość laktozy
w mleku ułatwia wchłanianie wapnia),
• zastąpienie tłuszczu mleka krowiego olejami roślinnymi w celu poprawienia wchłaniania oraz wzbogacenia w nienasycone kwasy tłuszczowe,
• zmiana ilości oraz modyfikacja stosunku składników mineralnych (stężenie odpowiednie dla nerek małego dziecka),
• Dodanie odpowiednich ilości witamin, minerałów i innych składników odżywczych, takich jak DWKT (długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe) i prebiotyków.
Pokarm naturalny jest cennym pożywieniem, ponieważ dostarcza idealnie skomponowanych składników odżywczych, dostosowując swój skład do zmieniających się potrzeb młodego organizmu. Czasami są sytuacje, gdy mama musi zrezygnować z karmienia piersią. Wówczas, po konsultacji z lekarzem, powinna rozpocząć żywienie swojego malucha, odpowiednio dobranym, mlekiem modyfikowanym. Należy pamiętać, że mleka modyfikowane są przeznaczone dla niemowląt, które nie są uczulone na białko mleka krowiego.
mgr inż. Angelika Drozd
Dietetyk
Przeczytaj także: Jakie produkty są bogate w żelazo?
