Dieta a rozwój próchnicy
Autor: Aleksandra Reyer
Próchnica jest uznawana za chorobę cywilizacyjną, dotkniętych nią jest 5 miliardów ludzi na świecie. Polska jest drugim krajem europejskim (po Łotwie) pod względem częstości występowania zmian próchnicowych u 12-letnich dzieci. Wśród dzieci 7-letnich, prawie 100% zmaga się z tym schorzeniem.
Czynniki, które sprzyjają rozwojowi próchnicy to: uwarunkowania genetyczne, bakterie obecne w płytce nazębnej (gł. Streptococcus mutans), niewłaściwe nawyki higieniczne oraz żywieniowe.
Prawidłowy sposób odżywiania to czynnik, który zależy tylko od nas. Bardzo ważne jest, aby już od pierwszych dni życia dziecka dbać o higienę jego jamy ustnej, a następnie odpowiednio zbilansowaną dietę i kształtowanie właściwych nawyków dietetycznych. Nie wolno zapominać, że dzieci uczą się przez naśladownictwo, więc rodzice powinni być dla nich najlepszym wzorem.
Produkty spożywcze można podzielić na takie, które sprzyjają rozwojowi próchnicy (kariogenne) oraz zapobiegające jej powstawaniu (kariostatyczne). Produkty kariogenne zawierają węglowodany, które łatwo ulegają fermentacji przez bakterie bytujące na powierzchni zębów. W wyniku tego procesu dochodzi do powstawania kwasów organicznych, a co za tym idzie obniżenia pH w jamie ustnej do <5,5, demineralizacji szkliwa i rozwoju próchnicy.
| Produkty kariogenne | Produkty kariostatyczne |
|---|---|
|
Rodzynki i inne owoce suszone Ciasto z owocami Sucharki Batoniki Ciasteczka Chipsy ziemniaczane Pączki Suche zboża Dżem, marmolada |
Popcorn Mleko i jego przetwory Mleczne wyroby czekoladowe Czekolada gorzka Świeże owoce i warzywa Mięso, ryby, jaja Herbata, zwł. zielona Kakao Masło, margaryna |
Tabelka opracowana wg dr S. Bawa
Bardzo istotne w zapobieganiu próchnicy jest spożywanie posiłków regularnie. Należy pamiętać, że w ciągu 2 minut od zjedzenia produktów kariogennych lub wypiciu słodkich orzeźwiających napojów, działanie przeciwpróchnicze śliny ulega osłabieniu. Aby pH jamy ustnej zostało zneutralizowane po posiłku bogatym w węglowodany potrzeba 60 minut. Z tego powodu niewskazane jest częste podjadanie. Nie należy podawać dzieciom w ciągu dnia słodkich przekąsek, lepiej zamienić je na świeże owoce. Warto uczyć spożywania wody mineralnej zamiast słodkich napojów.
Dodatkowo należy zwracać uwagę na formę i konsystencję produktów spożywczych. Posiłki lepkie, kleiste i wolno rozpuszczające się dłużej przebywają w jamie ustnej, zwiększając ryzyko rozwoju próchnicy.
Ważną rolę odgrywa również kolejność spożywania produktów oraz ich umiejętne łączenie. Posiłek powinno zaczynać się od produktów kariogennych, a kończąc produktami zapobiegającymi próchnicy.
Jeśli nie mamy możliwości umycia zębów po każdym posiłku, skorzystajmy z gumy do żucia. Zwiększa ona wydzielanie śliny, dzięki czemu przyspiesza proces neutralizowania kwasów w jamie ustnej i tym samym zmniejsza ryzyko rozwoju próchnicy.
Aleksandra Reyer
Dietetyk
Przeczytaj także: Zapalenie pęcherza – jak pomóc sobie dietą?
