Niedobór masy ciała u kobiet ciężarnych

Autor: Magdalena Tęsiorowska

Pojęcie to można definiować na dwa sposoby: jako niedowagę przyszłej matki przed ciążą, charakteryzującą się wskaźnikiem masy ciała BMI wynoszącym poniżej 18,5, lub też jako zbyt mały przyrost masy ciała kobiety w trakcie ciąży.

Może to skutkować ryzykiem urodzenia dziecka o niskiej masie urodzeniowej. Niska masa urodzeniowa występuje wtedy, gdy nowo narodzone dziecko waży poniżej 2500 g. Jest to bardzo niebezpieczne dla noworodka, ponieważ może prowadzić do wielu powikłań, takich jak:

• zgon okołoporodowy,
• zgon w okresie niemowlęcym,
• infekcje dróg oddechowych w okresie dzieciństwa,
• deficyty rozwojowe dziecka (fizyczne i umysłowe),
• zachorowanie w wieku dorosłym na szereg poważnych chorób (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, hiperliidemia - podwyższony poziom cholesterolu, lub trójglicerydów we krwi, choroba niedokrwienna serca).

Niedożywienie matki, związane z dietą ubogą w składniki odżywcze niezbędne dla rozwijającego się dziecka prowadzi do niedożywienia płodu. Podczas ciąży priorytetowy staje się rozwój ośrodkowego układu nerwowego przyszłego dziecka, dlatego w przypadku deficytu składników odżywczych organizm "rezygnuje" z odżywiania innych narządów i układów). Sytuacja ta prowadzi do pojawienia się zaburzeń czynności innych narządów, np. wątroby, budowa i działanie trzustki są nieprawidłowe - występuje obniżona masa komórek beta i oporność na insulinę powodujące cukrzycę insulinozależną.

Niska masa urodzeniowa dziecka często jest przyczyną wystąpienia IUGR (wewnątrzmacicznego zahamowania wzrastania płodu). Wyróżnia się dwa typy IUGR:

1. Symetryczny –występuje u 20-30% noworodków IUGR. Do ograniczenia wzrostu dochodzi wcześnie ( w I i/lub II trymestrze) – u rozwijającego się płodu zachodzą zmiany genetyczne.

2. Asymetryczny – powstaje w wyniku ograniczenia wzrostu płodu w III trymestrze ciąży. Występuje 70-80% noworodków IUGR. Charakteryzuje się zmniejszoną masą ciała, długością ciała często większą niż u normalnych noworodków oraz głową o normalnych rozmiarach i zmniejszonym obwodem brzucha.

IUGR wykrywa się za pomocą badania ultrasonograficznego. Bardzo ważnym elementem jest, by od chwili wykrycia IUGR szukać przyczyny problemu. Znalezienie przyczyny wewnątrzmacicznego zahamowania wzrastania płodu daje szansę na złagodzenie jej wpływu na rozwój dziecka i jego dalszy prawidłowy rozwój.

mgr inż. Magdalena Tęsiorowska,
Dietetyk

Przeczytaj także: Ile powinnam przytyć w ciąży?