Cukrzyca w ciąży

Autor: Karolina Growiec

Pojawienie się cukrzycy w ciąży jest poważnym i jednym z częściej rozwijających się zaburzeń. Szacuje się, że cukrzyca ciążowa dotyka od 0,7 do 12,3% kobiet ciężarnych w Polsce. Cukrzyca ciążowa definiowana jest jako zaburzenia (różnego stopnia) tolerancji glukozy przez organizm, które po raz pierwszy wystąpiło właśnie podczas ciąży. Dotyczy kobiet z hiperglikemią, która:

- pojawiła się dopiero podczas ciąży

- istniała już przed zajściem w ciążę, ale dopiero w jej trakcie została wykryta.

Czynnikami predysponującymi do rozwoju hiperglikemii i cukrzycy u ciężarnych są przede wszystkim:

- nadwaga i otyłość (wskaźnik BMI równy lub wyższy 30)

- wiek matki – ryzyko cukrzycy ciążowej wzrasta powyżej 35 roku życia

- nadciśnienie tętnicze

- zespół policystycznych jajników

- przypadki cukrzycy w rodzinie

- pojawienie się cukrzycy w poprzednich ciążach

- masa urodzeniowa poprzednich dzieci powyżej 4 kg

Jak wykryć cukrzycę ciążową?

Ze względu na powszechność występowania oraz konsekwencje zdrowotne cukrzycy ciążowej, już na początku ciąży zaleca się wszystkim kobietom by oznaczyły poziom stężenia glukozy na czczo. W przypadku prawidłowego wyniku w I trymestrze ciąży, czyli <92 mg/dl należy zaplanować dalszą diagnostykę – test obciążenia 75g glukozy (OGGT) – między 24 a 28 tygodniem ciąży. W przypadku grupy ryzyka (jeśli występują czynniki przedstawione powyżej) test OGTT należy wykonać jak najszybciej. Test OGGT zaleca się także, w przypadku nieprawidłowego stężenia glukozy we krwi na czczo w przedziale 92-125 mg/dl. Jeśli wynik na czczo przekracza 125 mg/dl zaleca się powtórzenie oznaczenia glukozy na czczo. Przygodna glikemia na poziomie 200 mg/dl oraz więcej jest powodem by nie wykonywać testu OGGT oraz pilnego skierowania kobiety ciężarnej do ośrodka zajmującego się cukrzycą ciążową.

Leczenie cukrzycy ciążowej – dietoterapia.

Podstawą leczenia jest dieta, taka jak w przypadku zwykłej cukrzycy. I tak, jak w przypadku diabetyków, kobietom ciężarnym zaleca się ograniczenie węglowodanów łatwo przyswajalnych. Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) dzienna racja pokarmowa powinna zawierać 40-45% węglowodanów, 30% biała oraz 20-30% tłuszczów. W tym:

- powinny przeważać węglowodany złożone – pełnoziarniste pieczywo, gruboziarniste kasze, brązowy ryż, mąki z pełnego przemiału

- należy unikać tłuszczów nasyconych: oleje palmowy i kokosowy, tłuszcze zwierzęce; smalec, i spożywać te jedno- i wielonienasycone: tłuszcze roślinne; olej rzepakowy, oliwa z oliwek, ryby morskie

- każdy z posiłków powinien zawierać węglowodany, białko i tłuszcze

- przerwa pomiędzy posiłkami powinna wynosić około 3 godziny

- spożywanie sztucznych środków słodzących jest dozwolone według zaleceń producenta, poza sacharyną, która ma zdolność przechodzenia przez łożysko, a jej wpływ nie jest jeszcze w pełni poznany

Insulinoterapia

W części przypadków (10-40%) dietoterapia nie wystarcza i by wyrównać glikemię należy włączyć insulinoterapię. W przypadku kobiet ciężarnych nie zaleca się leków doustnych ze względu na ich przechodzenie przez łożysko, czego wpływ jest zbadany w niewystarczającym stopniu. Zapotrzebowanie na insulinę gwałtownie spada po porodzie, w związku z czym, w większości przypadków dalsze stosowanie insuliny nie jest potrzebne.

lic. Karolina Growiec

Dietetyk