Żywienie w hiperlipidemii
Autor: Natalia Ciesielczuk
Choroby cywilizacyjne są coraz większym problemem współczesnego społeczeństwa, w większości powstają one wskutek nieprawidłowego żywienia. Do chorób tych zaliczamy choroby układu krążenia, cukrzycę, otyłość i osteoporozę. Z roku na rok zachorowalność na nie, a co za tym idzie, śmiertelność, jest coraz wyższa, co napawa poważnym niepokojem. Jedną z przyczyn powstawania chorób układu krążenia, a w szczególności miażdżycy, na którą śmiertelność wzrasta z roku na rok, jest podwyższone stężenie cholesterolu we krwi, dlatego tak ważna jest profilaktyka w tym właśnie względzie.
Hiperlipidemia jest to choroba objawiająca się podwyższoną zawartością cholesterolu i/lub triacylogliceroli w surowicy krwi. Za prawidłowe stężenie cholesterolu oraz triacyloglieroli przyjmuje się odpowiednio wartości poniżej 5,2 mmol/l (200mg/dl) i 2,0/mmol/l (180 mg/dl).
Racjonalne żywienie odgrywa kluczową rolę w profilaktyce, a nawet leczeniu hiperlipidemii, dlatego warto przykładać dużą uwagę do spożywanych posiłków.
Nasycone kwasy tłuszczowe są składnikiem pokarmowym, który w największym stopniu wpływa na podwyższenie cholesterolu. Dotyczy to głównie kwasów takich jak mirystynowy, palmowy oraz laurynowy. Natomiast wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-6 obniżają stężenie cholesterolu kiedy zaczną zastępować w żywieniu kwasy nasycone. Przyjmuje się także, że zwiększone spożycie węglowodanów na koszt nasyconych kwasów tłuszczowych wpływa korzystnie na poziom cholesterolu. Spożywanie rozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego także daje korzystne efekty, chociaż nie są one spektakularne.
Trzeba także dodać, że występowanie w spożywanych pokarmach naturalnych przeciwutleniaczy, do których zaliczamy między innymi takie substancje jak witaminę C, flawonoidy, β-karoten czy α-tokoferol hamuje podatność cholesterolu na oksydacyjną modyfikację, co wiąże się z działaniem przeciwmiażdżycowym.
Dieta bogatokaloryczna, spożywanie dużych ilości alkoholu, sacharozy i fruktozy oraz otyłość brzuszna są głównymi czynnikami, które przyczyniają się do podwyższonego stężenia triacylogliceroli we krwi. Natomiast obniżenie masy ciała oraz unikanie alkoholu oraz cukru powodują ich spadek.
Przy leczeniu hiperlipidemii zasady żywienie nie różnią się wiele od ogólnych zasad racjonalnego odżywiania osób zdrowych. Najważniejsze jest znaczne ograniczenie spożywania nasyconych kwasów tłuszczowych. Dobrze jest ograniczyć spożywanie tłuszczu ogółem, co będzie się wiązało ze zwiększeniem udział węglowodanów złożonych w diecie, oraz zwiększyć przyjmowanie kwasów nienasyconych. A teraz trochę wiedzy praktycznej. Których produktów unikać przy hiperlipidemii, a które można spożywać?
Produktami przeciwwskazanymi są między innymi: pełne mleko, śmietana, pełnotłuste sery i jogurty, zupy zagęszczane, smażone ryby, tłuste mięso, kiełbasy, pasztety, salami, masło, smalec, słonina, margaryny twarde, olej palmowy, pieczone ziemniak, frytki, chipsy, lody, kremy, budynie, przemysłowe wyroby cukiernicze, czekolada, toffi, majonezy i sól.
Natomiast produktami zalecanymi są produkty takie jak: pieczywo z pełnego ziarna, maca, owsianka, ryż, makaron, płatki kukurydziane, kasze, musli, chude mleko, sery, twaróg, jogurty, białko jaj, zupy warzywne, ryby bez skór, indyki, kurczaki, cielęcina, warzywa świeże i mrożone, zwłaszcza strączkowe, ziemniaki, świeże lub mrożone owoce, sorbety, galaretki, bezy, marmoladki, orzechy włoskie, migdały, herbata, woda, napoje bezkaloryczne i bezalkoholowe, pieprz, musztarda, zioła i przyprawy korzenne.
mgr inż. Natalia Ciesielczuk
Dietetyk
Przeczytaj także: Niedobór magnezu u dzieci
