Seler zwyczajny - nadzwyczajny
Autor: Sabina Grygierek
Seler zwyczajny ( Apium graveolens L.) wywodzi się od dziko rosnącego nad brzegami wód selera błotnego, jest to roślina warzywna i przyprawowa. W starożytności seler był znaną rośliną leczniczą i rytualno-obrzędową. Starożytni Egipcjanie, Grecy i Rzymianie ozdabiali nim pomniki zmarłych i mogiły, był symbolem żałoby i łez. W Europie seler znany był już w średniowieczu, jednak gościł tylko na stołach możnych. Do Polski seler przywiozła królowa Bona w XVI wieku. Uprawa selerów na większą skalę rozpowszechniła się pod koniec XVIII wieku.
Wyróżniamy trzy formy uprawne selera: korzeniowy, naciowy i listkowy. Seler jest bogaty w wodę (89% korzeniowy, 94% naciowy), w jego skład wchodzi białko roślinne (1,6% korzeniowy, 1% naciowy), łatwo przyswajalne cukry sacharoza i laktoza oraz błonnik pokarmowy. Liście i korzenie selera bogate są w związki o działaniu biologicznym, takie jak: flawonoidy, fitosterole, kumaryny, fenolokwasy, cholina, polisacharydy, kwas szczawiowy, jabłkowy, cytrynowy, witaminy i sole mineralne. Związki te, np. flawonoidy mają działanie przeciwalergiczne, ochronne dla wątroby, przeciwzapalne, a także zmniejszające stężenie cholesterolu i lipidów w surowicy krwi. Fitosterole działają przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo, także obniżają stężenie cholesterolu we krwi. W warzywie tym znajduje się dużo witaminy C, także B1, B2, B3, B6, B12, kwas foliowy i witaminę PP. Bulwa i jasne liście mają niewiele beta-karotenu, ale ciemnozielone łodygi naciowej odmiany mają go znacznie więcej. Także witaminy E, nazwanej witaminą młodości. Seler ma najwięcej fosforu wśród warzyw korzeniowych, dużo wapnia, potasu i cynku, a także magnezu, żelaza, fluoru, jodu, sodu i siarki.
Seler zwyczajny jest cennym warzywem o różnorodnych właściwościach prozdrowotnych. W medycynie naturalnej stosuje się korzenie, łodygi i liście selera, a także nasiona. Kuracje selerowe polegają na spożywaniu selera świeżego, gotowanego, piciu soków, także herbatek i naparów z suchych liści, nalewek i win które mają działanie lecznicze.
Główne działanie selera na organizm:
- wzmacnia układ odpornościowy, oczyszcza organizm z toksyn
- poprawia apetyt, reguluje przemianę materii, ułatwia trawienie i likwiduje zaparcia
- zapobiega zastojowi żółci w woreczku żółciowym poprzez jej wzmożoną produkcję, dzięki temu zapobiega powstawaniu kamieni
- wykazuje zastosowanie w profilaktyce kamicy nerkowej i przy zaburzeniach czynności nerek, poprzez działanie moczopędne
- chroni przed zawałem i udarem mózgu poprzez obniżanie ciśnienia tętniczego krwi oraz poziomu cholesterolu
- pomaga w leczeniu dolegliwości reumatycznych i artretyzmu
- oczyszcza organizm, likwiduje obrzęki, nawilża skórę, wzmacnia włosy, wybiela cerę
- chroni skórę i cały organizm przed wolnymi rodnikami, tym samym przed nowotworami
- działa uspokajająco, przeciwdepresyjnie, łagodzi skutki stresu
- stosowany zewnętrznie łagodzi podrażnienia skóry, działa kojąco
Seler jest składnikiem różnych diet odchudzających i oczyszczających opracowywanych przez lekarzy i dietetyków. Zaliczany jest do suplementów diety. W diecie opartej na spożywaniu produktów zgodnie z grupą krwi, seler jest polecany dla osób mających grupę AB, dla osób mających grupy O, A i B jest obojętny. Większość z nas używa selera w bardzo małych ilościach jako część włoszczyzny do zupy. Jednak potrawy z tego warzywa nie tylko są bardzo zdrowe i bogate w witaminy i składniki mineralne, są przy tym smaczne i watro je wprowadzić do naszej diety.
mgr inż. Sabina Grygierek
Dietetyk
Przeczytaj także: Bogactwo natury – owoce żurawiny
