Właściwości lecznicze olejków eterycznych
Autor: Natalia Ciesielczuk
Termin „olejki eteryczne” został użyty po raz pierwszy w XVI wieku przez szwedzkiego reformatora medycyny, Paracelsusa von Hohenheima, lekarza, filozofa i przyrodnika, zwanego ojcem medycyny nowożytnej, fitochemii i farmakognozji. Olejki eteryczne są to lotne, zapachowe substancje o oleistej konsystencji, wytwarzane przez rośliny. W temperaturze pokojowej są zwykle ciekłe, rzadziej stałe.
Głównym czynnikiem, który determinuje czystość oraz terapeutyczne właściwości olejku eterycznego jest jego skład chemiczny. Na skład ten ma wpływ ogromna liczba różnych zmiennych, w tym, przede wszystkim: część rośliny, z której produkowany jest olejek, stan gleby, stosowane nawozy, region geograficzny, klimat, wysokość nad poziomem morza, czas i metoda zbirów oraz proces otrzymywania. Zawartość olejków w organach roślin zmienia się także w zależności od pory dnia.
Olejki eteryczne o wysokiej wartości handlowej można uzyskiwać z prawie wszystkich części rośliny. Można je produkować z korzeni (np. wetiwerii), drewna (np. kamfory), kory (np. cynamonu), liści (np. eukaliptusa, rozmarynu, mięty, melisy), kwiatów (np., róży, lawendy, jaśminu, rumianku), owoców (np. pomarańczy, kolendry) czy nasion (np. kardamonu, gorczycy, anyżu).
Wszystkie olejki eteryczne posiadają właściwości lecznicze, które czynią je przydatnymi w leczeniu różnych chorób i stanów patologicznych. Od średniowiecza były szeroko wykorzystywane w celach bakteriobójczych, przeciwpasożytniczych, owadobójczych, leczniczych i kosmetycznych. Olejki eteryczne są bardzo silnymi antyoksydantami, które tworzą środowisko nieprzyjazne dla wolnych rodników, ponadto zapobiegają powstawaniu różnego rodzaju mutacji. Posiadają także właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybiczne, przeciwinfekcyjne, przeciwnowotworowe, przeciwpasożytniczne oraz odkażające. Wykazano, że niszczą bakterie i wirusy, jednocześnie przywracając ciału równowagę. Olejki eteryczne zawierają cząsteczki tlenu, który pomaga transportować składniki odżywcze do komórek, poprzez zapewnienie wymaganego poziomu tlenu, olejki eteryczne stymulują układ odpornościowy. Ponadto, usuwają toksyny z krwi i komórek ciała, a te z nich, które zawierają w swoim składzie seskwiterpeny mogą przechodzić przez barierę krew-mózg, dzięki czemu są pomocne w leczeniu choroby Parkinsona, Alzheimera, Lou Gehriga oraz stwardnienia rozsianego.
Udowodniono także, że olejki eteryczne sprzyjają poprawie zdrowia emocjonalnego i psychicznego, pomagają likwidować różne zapalenia, redukują wydzielanie sebum, łagodzą skurcze, stymulują apetyt oraz pobudzają pożądanie seksualne. Co więcej, posiadają działanie ściągające, naprężają skórę, regulują układ trawienny, pomagają w regeneracji komórek, wspierając ich podział, stymulują krążenie krwi oraz pomagają w trawieniu pokarmów. Ponadto, olejki eteryczne posiadają działanie diuretyczne, zwiększając ilość wydalanego moczu, działają wykrztuśnie, pomagają usuwać śluz z dróg oddechowych, redukują temperaturę podczas gorączki oraz działają hemostatycznie, pomagając zatrzymać krwawienie. Udowodniono, że stymulują produkcję estrogenów, pomagają utrzymać równowagę hormonalną oraz przyśpieszają proces gojenia się ran.
Do roślin, które w swoim składzie zawierają najwięcej olejków eterycznych możemy zaliczyć lawendę, tymianek, cząber, szałwię, miętę, kminek, anyż, koper włoski, eukaliptus, cytrynę, pomarańczę, rumianek, nagietek oraz cynamon.
mgr inż. Natalia Ciesielczuk
Dietetyk
Przeczytaj także: Dieta w atopowym zapaleniu skóry (AZS)
