Dieta wegańska
Autor: Monika Hajduk
Witam. Oglądałam ostatnio telewizję i mówili że dieta wegańska jest zdrowa dla dzieci. Czy to prawda? Prosiłabym o zdanie Eksperta z Pani strony, bo wydaje mi się że nie jest to zdrowa dieta dla dzieci, a telewizja niebezpiecznie promuje takie żywienie, choć być może się mylę. Dziękuję bardzo za odpowiedź.
Według stanowiska Amerykańskiego Towarzystwa Dietetycznego (ADA, American Dietetic Association) z 2009 roku dobrze zaplanowana dieta wegańska oraz inne rodzaje diet wegetariańskich są odpowiednie dla osób na wszystkich etapach życia, włącznie z okresem ciąży i laktacji, niemowlęctwa, dzieciństwa oraz dorastania, również dla sportowców. Oznacza to, że właściwe zaplanowanie diety jest w stanie dostarczyć organizmowi dziecka wszelkich składników niezbędnych mu do prawidłowego funkcjonowania.
Podstawą diet wegetariańskich są pełne ziarna zbóż, warzywa, owoce, rośliny strączkowe, orzechy i pestki. Spożywanie produktów tylko z tych grup jest w stanie pokryć zapotrzebowanie organizmu na wszystkie niezbędne składniki pokarmowe (pod warunkiem włączenia do diety produktów wzbogacanych w witaminę B12 lub suplementacji tej witaminy).
Według najnowszych badań produkty roślinne mogą być źródłem tych samych niezbędnych aminokwasów, które dostępne są w produktach pochodzenia zwierzęcego. Diety wegetariańskie, jeśli są dobrze zaplanowane, mogą dostarczać także tej samej ilości[]b białka[/b], co tradycyjna dieta. Różnice między białkiem roślinnym i zwierzęcym wynikają z różnic w proporcjach poszczególnych aminokwasów. Stanowiłoby to problem, tylko wtedy, gdyby wegetarianin lub weganin odżywiał się tylko jednym produktem. Natomiast w przeciętnej diecie wegetariańskiej czy wegańskiej występuje wiele produktów roślinnych z różnych grup, w tym: ziarna zbóż, rośliny strączkowe, owoce i warzywa.
Według ADA diety oparte na nisko przetworzonych produktach roślinnych nie tylko nie są niedoborowe, ale też wykazują się najwyższą tzw. gęstością odżywczą, czyli charakteryzują się najwyższym skoncentrowaniem składników odżywczych na jednostkę kalorii, przy jednoczesnym zminimalizowaniu ilości substancji pokarmowych odpowiedzialnych za choroby cywilizacyjne.
W wielu badaniach wykazano, że wegetarianie, w porównaniu do osób spożywających mięso, są szczuplejsi, w ich osoczu znajdują się niższe stężenia złego cholesterolu (LDL cholesterolu), rzadziej zapadają na choroby układu krążenia, nadciśnienie i niektóre nowotwory.
Wątpliwości odnośnie bycia wegetarianinem mogą dotyczyć niektórych składników odżywczych, które z powszechnej opinii "zarezerwowane" są tylko dla produktów mięsnych. Nic bardziej mylnego!
Najbogatszym źródłem kwasu foliowego są bowiem rośliny strączkowe (250-500mcg/100g) i zielone liściaste warzywa (60-200mcg/100g) - produkty znacznie częściej spożywane przez wegetarian niż przez osoby spożywające mięso i jego przetwory.
Również przy odpowiednio skomponowanej diecie wegetariańskiej pokrycie zapotrzebowania na żelazo jest możliwe. Liczne badania wykazują, że odsetek występowania niedokrwistości jest podobny zarówno u wegetarian, jak i u osób pozostających na diecie tradycyjnej. Większość żelaza w przeciętnej diecie dostarczanego jest bowiem w formie niehemowej (ok. 80-85%), a więc nieobecnej w mięsie.
Przy odpowiednim skomponowaniu diety wegetariańskiej nie ma także ryzyka niedoborów kwasów omega-3. Nie wykazano powiązania między stosowaniem diet wegetariańskich u dzieci a niższym ilorazem inteligencji. W cytowanym badaniu, dzieci wegetariańskie miały inteligencję powyżej średniej, ale tłumaczy się to lepszym wykształceniem rodziców, a nie wpływem samej diety. U dzieci wegetariańskich występuje też znacznie mniejsze stężenie cholesterolu we krwi niż u dzieci żywionych w „tradycyjny” sposób.
Niedobory makro- i mikroskładników mogą pojawić się w diecie dzieci i dorosłych stosujących dietę wegetariańską czy wegańską tylko wtedy, gdy dieta ta nie będzie prawidłowo zbilansowana. Obecnie wiedza medyczna nie stwarza żadnych przesłanek odnośnie niebezpieczeństwa stosowania tego sposobu żywienia u dzieci, a właściwie zbilansowana dieta wegetariańska z uwzględnieniem odpowiedniej suplementacji może zapewnić odpowiednią ilość wszystkich składników odżywczych niezbędnych dla prawidłowego rozwoju naszych pociech.
Obecnie mamy jeszcze do czynienia z niską świadomością całego społeczeństwa, w tym lekarzy na temat wegetarianizmu, jednak najnowsze standardy medyczne mówią o jej bezpieczeństwie i licznych właściwościach terapeutycznych na wszystkich etapach życia człowieka.
Więcej informacji można znaleźć w publikacjach:
1.Craig WJ, Mangels AR; American Dietetic Association. Position of the American Dietetic Association: vegetarian diets. J Am Diet Assoc. 2009 Jul;109(7):1266-82
2. Appleby PN, Thorogood M, Mann JI, Key TJ. The Oxford Vegetarian Study: An overview. Am J Clin Nutr. 1999;70(suppl): 525S-531S
3. Dewell A, Weidner G, Sumner M.D. et al. A very-low-fat vegan diet increases intake of protective dietary factors and decreases intake of pathogenic dietary factors. J. Am. Diet. Assoc. 2008, 108,2:347-56
4. Koebnick C, Heins UA, Hoffmann I, Dagnelie PC, Leitzmann C. (2001) Folate status during pregnancy in women is improved by long-term high vegetable intake compared with the average western diet. J Nutr. 2001 131(3):733-9
5. Fraser GE. (2003) Diet, Life Expectancy and Chronic Disease. Studies of Seventh -Day Adventists and Other Vegetarians. Oxford: Oxford University Press
6. Cross AJ, Ferrucci LM, Risch A, Graubard BI, Ward MH, Park Y, Hollenbeck AR, Schatzkin A, Sinha R. 2010. A large prospective study of meat consumption and colorectal cancer risk: an investigation of potential mechanisms underlying this association. Cancer Res. Mar 15;70(6)
7. Ball MJ, Bartlett MA. Dietary intake and iron status of Australian vegetarian women
8. Dwyer JT, Miller LG, Arduino NL, Andrew EM, Dietz WH Jr, Reed JC, Reed HB Jr. (1980) Mental age and I.Q. of predominantly vegetarian children. J Am Diet Assoc. 76(2):142-7
9. Fraser GE. (2003) Diet, Life Expectancy and Chronic Disease. Studies of Seventh -Day Adventists and Other Vegetarians. Oxford: Oxford University Press
10. Alexander D, Ball MJ, Mann J. Nutrient intake and haematological status of vegetarians and age-sex matched omnivores. Eur J Clin Nutr. 1994;48:538-546
Monika Hajduk
Dietetyk
Przeczytaj także: Przedszkolak na diecie wegetariańskiej
