Tran
Autor: Magdalena Uchman
Mam pytanie. Mój syn 4 lata bierze tran. Czy powinien jeszcze dodatkowo przyjmować witaminę D. Pediatra ostatnio nam przepisał witaminę D ale zapomniałam wspomnieć o tranie. Czy mogę przedawkować witaminę D? Będę wdzięczna za odpowiedź. Kasia.
Tran to skoncentrowany, ciekły olej, który otrzymuje się ze świeżej wątroby dorsza atlantyckiego lub innych ryb z rodziny dorszowatych. Jako ciekawostkę można powiedzieć, że nazwa „tran” jest zastrzeżona tylko dla tłuszczu otrzymywanego z wątroby dorsza atlantyckiego lub innych ryb z rodziny dorszowatych.
Tran zawiera kilka cennych dla zdrowia składników. Są to niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT). NNKT to grupa kwasów tłuszczowych, które nie mogą być syntetyzowane w organizmie człowieka i dlatego muszą być dostarczane z pożywieniem. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, które zawarte są w tranie to kwas eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA) należące do tłuszczów nienasyconych z grupy omega-3. Poza NNKT tran zawiera także witaminy, takie jak: witamina A oraz witamina D.
Zawarta w tranie witamina D przede wszystkim uczestniczy w gospodarce wapniowo-fosforowej w organizmie tzn. utrzymuje stężenie wapnia i fosforu w osoczu krwi na odpowiednim poziomie. Rola jej w regulacji gospodarki wapniowo-fosforowej między innymi polega na ułatwianiu przyswajanie wapnia i fosforu z pożywienia. Dlatego witamina D jest tak istotnym składnikiem dla dzieci i młodzieży w okresie intensywnego wzrostu.
Pomimo tego, że witamina D jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka, przyjmowana w nadmiarze może wywołać wiele niekorzystnych efektów. Hiperwitaminozą w tym wypadku głównie spowodowana jest nadmiernym przyjmowaniem tej witaminy w postaci preparatów farmaceutycznych w dużych dawkach przekraczających dzienne zapotrzebowanie człowieka. Objawami nadmiaru witamina D w organizmie są osłabienie, zmęczenie, zwiększone straty wapnia z moczem, utrata łaknienia, bóle brzucha, wymioty, biegunka, zwapnienie tkanek miękkich (np. nerki czy płuca), zaburzenia rytmu serca. Na negatywny wpływ nadmiaru witaminy D na organizm wynika przede wszystkim stąd, iż jest ona w organizmie magazynowana, a nie tak jak w przypadku witamin rozpuszczalnych w wodzie, wydalana z moczem. Witamina D odkłada się głównie w tkance tłuszczowej i mięśniach.
Przede wszystkim należy pamiętać, że istnieje kilka źródeł witaminy D. Głównym źródłem tej witaminy jest biosynteza skórna pod wpływem promieni UV. Przy odpowiedniej ekspozycji na promienie słoneczne organizm jest w stanie wyprodukować 80-90 % zapotrzebowania organizmu na tę witaminę. Jednak w naszej szerokości geograficznej słońce osiąga optymalna do produkcji tej witaminy wysokość tylko przez kilka miesięcy w roku. Najlepszym czasem na syntezę skórną witaminy D są miesiące od kwietnia do września, w godzinach 10- 15. Warto także zauważyć, że stosowanie kremów z filtrem uniemożliwia i znacząco utrudnia zachodzenie tego procesu.
Witamina D występuje również w produktach spożywczych, przede wszystkim produktach zwierzęcych. Jednak są to ilości niewielkie. Wśród produktów spożywczych które obfitują w witaminę D znajdują się głównie tłuste ryby morskie. W znacznie mniejszych ilościach występuje również w jajach i produktach mlecznych. Poza tym w Polsce od jakiegoś czasu istnieje obowiązek suplementacji witaminą D wszystkich margaryn dostępnych na naszym rynku.
Zalecane dzienne spożycie dla dzieci w wieku 4-8 lat wynosi 15 µg na dzień. Aby przekonać się ile wciągu doby Pani dziecko przyjmuje witaminy D warto w tym celu przeczytać ulotkę dołączona do opakowania tranu i przeliczyć zawartość witaminy D w dawce jaką podaje Pani dziecku. Jeśli jest ona nieznacznie mniejsza należy jeszcze uwzględnić witaminę D pochodzącą z innych źródeł. Wtedy dodatkowa suplementacja nie jest potrzebna. Jeśli jednak nadal ma Pani wątpliwości najlepiej jeśli uda się Pani do swojego lekarza i z nim skonsultuje czy dodatkowa suplementacja tabletkami jest potrzebna.
mgr Magdalena Uchman
Dietetyk
Przeczytaj także: Dieta przy astmie
