Światło

Autor: Weronika Karbowska

Zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu dziecka a dostęp do elektroniki od najmłodszych lat, czyli dlaczego Twoje dziecko potrzebuje więcej słońca a mniej komputera.

Czy spotkali się Państwo z pojęciem rytmu okołodobowego? To właśnie on wpływa na prawidłowe funkcjonowanie organizmu poprzez stymulację procesów zachodzących w ciele w zależności od warunków środowiskowych (światła, temperatury, wysiłku fizycznego, częstości spożywanych posiłków, aktywności społecznej i umysłowej). Cykl dobowy warunkuje poziom naszej sprawności fizycznej jak również psychicznej w poszczególnych porach dnia.

Światło jest najistotniejszym czynnikiem regulującym zegar biologiczny. Promienie słoneczne wpadające przez siatkówkę oka stymulują wysyłanie impulsów nerwowych do reszty ciała warunkując w ten sposób zachodzenie procesów wewnętrznych w orgiazmie. Głównym hormonem biorącym udział w regulacji procesu jest melatonina, której zawartość zależy od wieku oraz ekspozycji na światło. W okresie dziecięcym jak również starczym nie osiąga ona stężenia maksymalnego, natomiast w czasie dojrzewania ilości melatoniny jest najwyższa. Komórki melanopsynowe są najbardziej wrażliwe na światło o długości fali 440-480 nm czyli światło niebieskie, które działa hamująco na produkcję melatoniny. Jest ono emitowane w nadmiernej ilości przez sprzęt elektroniczny taki jak telewizor, tablet, komputer czy telefony komórkowe.

Omawiany hormon powstaje w szyszynce, a proces jej syntezy składa się z czterech etapów w trakcie, których powstaje między innymi serotonina - hormon szczęścia. Melatonina jest niezbędna w czasie snu, wspomaga procesy detoksykacji organizmu, regulacji ciśnienia krwi oraz regeneracji komórek nerwowych.

J akie są konsekwencje nadmiernej ekspozycji na niebieskie światło?

Nasilone wydzielanie hormonów stresu – ACTH oraz kortyzolu.

Należy zwrócić uwagę na fakt, że wzrost stężenia kortyzolu o 30% następuje po dwóch tygodniach codziennej, 4-godzinnej ekspozycji na światło niebieskie.

Blokowanie funkcji szyszynki powodując tym samym zahamowanie procesu konwersji serotoniny w melatoninę w godzinach wieczornych co prowadzi do pojawienia się zaburzeń snu.

Nieprawidłowości w syntezie melatoniny obserwowane są także w sytuacji częstego zasypiania oraz spania przy zapalonym świetle, które prowadzić mogą do rozregulowania cyklu dobowego. Na podstawie badań stwierdza się, że ekspozycyjny na przytłumione światło przed snem zmniejsza czas syntezy melatoniny o 1,5 godziny, natomiast sen przy oświetleniu zmniejsza jej ilość o 50%. Dodatkowo, prowadzić może do pojawienia się zaburzeń depresyjnych oraz zmniejszenia odporności. Inne badania wykazały pozytywną korelację pomiędzy intensywną ekspozycją na światło w miejscu spania a większym prawdopodobieństwem wystąpienia raka piersi.

Pojawienie się cukrzycy, nadciśnienia, otyłości, chorób nowotworowych, stanów depresyjnych, bezsenności, ogólnego rozdrażnienia, braku koncentracji, braku apetytu, zespołu metabolicznego, zaburzenia płodności oraz degradacji mięśni i kości.

Dawniej człowiek budził się wraz ze wschodem słońca i zasypiał przy jego zachodzie. Szeroko pojęty rozwój technologii spowodował zmiany codziennego trybu życia. Jednak nie oznacza to całkowitego przystosowania się organizmu do aktualnie panujących warunków. Technologia, elektronika wywarły swoje piętno i wywierać będzie nadal na zdrowiu, samopoczuciu każdego z nas.

Przez większość dnia nasze pociechy jak również my sami znajdujemy się w zamkniętych pomieszczeniach wypełnionych sztucznym światłem. Idąc na spacer wykorzystujemy aparat w telefonie, w przygotowaniu obiadu pomaga nam przepis znajdujący się na ulubionej stronie internetowej a wolny czas spędzamy grając w grę komputerową bądź oglądając film. Coraz częściej słychać słowa „w moich czasach dzieci bawiły się na dworze i trzeba było siłą zaciągać je do domu, a teraz jest całkowicie przeciwnie” Jednak Drogi Rodzicu, co w tym dziwnego? Skoro my dorośli przesiadujemy całymi dniami przed ekranem komputera, telefonu czy telewizora. Jeśli rozrywką w weekend jest wycieczka do supermarketu lub kina a prezent urodzinowym dla twojej pociechy stanowi gra komputerowa, czy sprzęt elektroniczny? Skąd dziecko ma czerpać wzorzec i dlaczego ma być dla niego zrozumiałe, że ciągłe spędzanie czasu w domu, przy nadmiernej ilości sztucznego światła jest złe, skoro większość otaczającego go społeczeństwa – włączając w to znajomych jak również rodziców tak właśnie spędza czas?

Pamiętaj – wprowadzając zmiany w życiu dziecka, to Ty musisz mu pokazać jaka jest alternatywa i wytłumaczyć, dlaczego jest ona lepsza!

mgr inż. Weronika Karbowska

Dietetyk